SRPSKA ISTORIJSKA NAUKA: Pleme Nikšići su etnički Vlasi iz srednjevjekovne Zete

U svojoj vječitoj borbi protiv crnogorskog identiteta, Srpska crkva i njeni poslušnici – političari i “intelektualci”, u Nikšiću i okolini upotrjebljavaju propagandnu floskulu kako je Nikšić hercegovački grad i da je prije 150 godina pripadao turskoj pokrajini Hercegovini. Ono glavno što se podrazumijeva u ovoj floskuli je kako je Nikšić “tek” prije 150 godina pripao Crnoj Gori.

TERITORIJA HERCEGOVINE U SREDNJEM VIJEKU, SLOM SLOVENA KRAJEM SREDNJEG VIJEKA

Na teritoriji današnje Hercegovine i takozvane Stare Hercegovine u ranom srednjem vijeku su se nalazile slovenske kneževine Travunija i Zahumlje. Sloveni su na tom prostoru naselili plodne ravnice i župe, možemo sa velikom sigurnošću tvrditi da su svuđe onamo đe kraj nosi naziv ‘župa’ (Pivska, Nikšićka, župa Grbalj…) živjeli Sloveni, jer su župe topliji predjeli između brda, pogodne za poljoprivredu. Pored Slovena, u brdima i planinama Hercegovine od proljeća do pred zimu na svojim katunima su boravili Vlasi, a zimi su silazili sa stadima u ravnice, u krajeve sa blažom klimom.

Turci su iz Azije vjekovima nadirali ka Evropi malo po malo lomeći Vizantiju. U 14. vijeku počeli su da se sukobljavaju i sa evropskim državama Bugarskom, Srbijom… i uglavnom su odnosili pobjede sve dok na kraju nijesu osvojili cio zapadni Balkan. Osmanlijama su prvo na udaru bili Sloveni u ravnicama i župama, mnogo teže su uspijevali da nanesu ozbiljnije gubitke Vlasima i Arbanasima u planinama. Turci su još u 14. i 15. vijeku etnički ispretumbali Balkan, praktično su još u srednjem vijeku razbili Slovene/Srbe u državi Nemanjića i šire; dio su pobili, dio su odveli u roblje, dio se razbježao na śever, śeverozapad, śeveroistok i preko mora – u Italiju. O tome sam pisao prije skoro osam godina, u tekstu “Kako je etnički preoblikovan Balkan” (link)

HERCEGOVINA JE DOBILA IME PO HERCEGU STJEPANU KOSAČI, KOSAČE SU BILI VLASI

Naziv Hercegovina nastao je na osnovu vladarske titule ‘herceg’ gospodara tog kraja – Šćepana/Stjepana Kosače. Sama riječ herceg je njemačka riječ i čim se izgovori – Hercegovina, samo po sebi je neumjesno da je to istorijski srpski kraj, jer u srpskom jeziku riječ herceg – ne znači ništa.

Istorijski institut iz Podgorice je 26. i 27. maja 1997. organizovao naučni skup i kao rezultat rada tog skupa objavljen je 1999. zbornik “Srednjovjekovna istorija Crne Gore kao polje istraživanja”. U zborniku se nalazi i rad “Srednjovekovni Vlasi na teritoriji današnje Crne Gore – primer Riđani” profesorice Beogradskog univerziteta Đurđice Petrović. Između ostaloga, profesorica je o Kosačama napisala: “Funkcija kneza kod srednjovekovnih Riđana svedoči da su oni imali značajno mesto u društvenim i političkim zbivanjima u oblastima Kosača, Sandalja Hranića i hercega Stjepana Vukčića, čije poreklo je takođe bilo vlaško.” (strana 241)

Dakle, Kosače su bili Vlasi, takođe, nakon sloma Slovena, od 16. vijeka, postoji u istorijskim izvorima bezbroj pomena Vlaha, sva plemena u Hercegovini i inostrana i ćirilična dokumenta – tretiraju kao Vlahe.

U 16, 17 i 18. vijeku, ne postoje nikakvi pomeni Srba u istorijskim izvorima koji se odnose na Hercegovinu.

ANAGAST – ONOGOŠT – PLEME NIKŠIĆI

Čeh Konstantin Jireček, jedan od osnivača srpske kritičke istoriografije, 1911. je zapisao: “Ime tvrđave Nikšići u Crnoj Gori nazvano Anagastum u dubrovačkim srednjevekovbnim arhivskim knjigama, pa i danas još poznato kao Onogošt, izvedeno je od imena nekog gotskoga ili u opšte germanskog vojskovođe Anagasta.” (Konstantin Jireček, Istorija Srba, Prva knjiga – do 1537. godine (politička istorija), Zmaj, Beograd, 1990, str 30)

Imena za grad – Onogošt i Nikšić, paralelno su vjekovima bila u upotrebi, sve do kraja 20. vijeka, a onda je prevladalo ime Nikšić. Nikšić je dobio ime po vlaškom plemenu Nikšići. Srpski istoričar književnosti Risto Kovijanić, koji je istraživao srednjevjekovna dokumenta u Kotorskom arhivu, predstavlja: “U pismu Dubrovčana od 6. avgusta 1399, upućeno Jeleni Balšić pominju se nikšićki stočari (“vlasi nikšiki”). Iz toga vremena, kao što ćemo vidjeti, imamo i u kotorskim istorijskim izvorima pomen Nikšića (Nichsich de Zenta).” (Risto Kovijanić, Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima XIV-XVI vijek, knjiga II, Titograd, 1974, str 142)

Nikšići se između ostalih družina/plemena pominju u ugovoru Zetskog zbora i Venecije od 6. septembra 1455. godine, ugovor možete pročitati na linku.

Akademik SANU Branislav Đurđev s razlogom smatra da je pleme Nikšići 1455. prebivalo neđe blizu Podgorice, ovako piše: “Po podatku iz kotorskih knjiga iz 1399. godine i svedočanstva ugovora sa Mlečanima iz 1455. godine, Nikšići u Zeti su prebivali negde kod Podgorice” (knjiga “Postanak i razvitak brdskih, crnogorskih i hercegovačkih plemena”, Titograd, 1984, strana 102, link)

Dakle, kako Đurđev, tj vrhunska srpska nauka smatra – izvorno su Nikšići zetsko pleme, a ne hercegovačko, sami termin Hercegovina su Turci odomaćili, nastao je u vrijeme vladavine Turaka.

Bogumil Hrabak, univerzitetski profesor, akademik Akademije nauka i umetnosti Kosova, smatra da je krajem srednjeg vijeka dio plemena Nikšići već živio kod grada Onogošta, piše: “Godine 1399. ima nekoliko arhivskih podataka o Nikšićima. Dubrovčani su uputili Jeleni, udovici Đurđa Stracimirovića Balšića pismo kojim su izvestili da su im došli Vlasi Nikšići da se žale na Bokčina Korjenića, jer želi da im bez razloga naplaćuje carinu na Ljutoj (kod Onogošta) kad Nikšići odlaze u Dubrovnik ili Kotor. . .  Drugi deo Nikšićâ se tada još nalazio u Zeti. Njihovoj grupi pripadao je Radonja Ninković (“de Nichsichi de Zenta”)…”  (Bogumil Hrabak, Nikšić do početka XIX veka, Beograd, 1997, str 24)

Na istoj strani iste knjige, Hrabak navodi: “Nikšići nisu bili tako česti posetioci grada pod Srđem na prelazu iz XIV u XV vek.”

Mišljenja sam da je razlog zašto se Nikšići u to vrijeme ne pominju često u dubrovačkim dokumentima – zato što su bili dalje od Dubrovnika, u Zeti, ili je glavnina Nikšićâ bila.

NIKŠIĆI SU NASELILI OKO ONOGOŠTA KRAJEM 15. VIJEKA

Akademik Akademije nauka i umjetnosti BiH (ANUBIH) Nedim Filipović daje jednu od bezbrojnih potvrda o stradanju Slovena/Srba koje se desilo u kasnom srednjem vijeku: “Kako vidimo, najveći dio opustošenih sela i mezri nalazi se na prostoru Donjih vlaha ili u krajevima uz njihov teritorij. Iz zabilježaka se vidi da su stradale zemlje župskih seljaka koje su označene sa »sirf yerleri«: srpske zemlje, kao i župska sela koja su označena sa »sirf yurdi«. . .   Pri tome je moglo doći do pustošenja i od strane neprijatelja Turaka, kao što pokazuje primjer nahije Onogošte na istoku sandžaka. U toj nahiji zabilježeni su 12 praznih sela i 1 pusta mezra. Za ta sela se kaže da su najprije bila pusta, pa nijesu nikome dodijeljena nego su postala mevkuf. Docnije su ta sela oživljena, ali ih je potom uništio (vurmiş) Çirnioğli, to jest Crnojević (misli se na Ivana Crnojevića), a to je moglo biti 1476. godine. Zahvaljujući vlasima pomenuta mezra, po imenu Miločani, je oživljena.” (Nedim Filipović, Vlasi i uspostava timarskog sistema u Hercegovini, Godišnjak, knjiga XII, Centar za balkanološka ispitivanja, knjiga 10, Akademija nauka BiH, Sarajevo, 1974, str 161 link)

Akademik Filipović je dakle predstavio kako su uništavani Sloveni/Srbi koji su živjeli u župama, pa i u Župi Nikšićkoj. Bilo je 12 pustih sela kod Onogošta koja je i Ivan Crnojević nanovo opustošio, oko 1476.

I na kraju Nedim Filipović piše kako su Miločani kraj Onogošta zahvaljujući Vlasima oživljeni. Neki Vlasi su dakle doseljeni. Ne znamo koji bi to Vlasi mogli biti doseljavani u prazna sela u okolini Onogošta ako ne oni Vlasi koji se kasnije u istorijskim izvorima neprestano navode – a to su Vlasi Nikšići.

Prema bajkovitom plemenskom predanju o svom porijeklu, predak Nikšića je prije mnogo vjekova, još u vrijeme Nemanjića, živio u Grblju. Iako je jedno takvo predanje krajnje nepouzdano i ono potvrđuje da je predak Nikšića živio u Zeti/Duklji.

Nikšići su zetsko/crnogorsko pleme etničkog vlaškog porijekla, plemena ne postoje kod Srba, nema ih u Šumadiji, Banatu, na Kosovu, u Pomoravlju… i nikada plemena kod Srba nije ni bilo.

Srpstvo u Nikšiću danas, isključivo je rezultat predanog i upornog propagandnog terenskog rada Srpske crkve, a propaganda je, kako sam više puta napisao – najjače oružje u istoriji. Nikšići nemaju ništa sa Srbima, tokom istorije ništa srpsko nijesu proživjeli. Čak i prema predanju samih Nikšićâ, nikada niko od predaka Nikšića nije živio u Srbiji.