AMBASADOR BOŽOVIĆ: Kako se postaje persona non grata

“Ambasador Republike Srbije u Crnoj Gori poznat je kao neko ko je kadar na svakom mestu postojati kada ima kamera, novinara, a i mobilnih telefona koji će ga uslikati”.

Ovako o protjeranom ambasadoru Vladimiru Božoviću piše beogradski “Glas javnosti” od 30. oktobra, u momentu kada se nije slutilo da će, samo 28 dana kasnije, u Podgorici biti proglašen personom non grata, što je “titula” koju u diplomatiji uopšte nije lako zaraditi. Nazivaju ga “čovjekom od hiljadu funkcija”, podsjećajući da je najnoviju, diplomatsku, dobio od Srpske napredne stranke, te da je bio “mirođija u svakoj čorbi svake vlasti od 2000. do sada.”

Njegova kratka biografija u novinarskoj varijanti kaže da je promijenio nekoliko stranaka dok nije došao u vladajući SNS, gdje je ubrzo postao član Glavnog odbora. Političku karijeru počeo je kao član Srpskog pokreta obnove Vuka Draškovića. Bio je pomoćnik ministra unutrašnjih poslova Dragana Jočića i generalni inspektor MUP-a u vrijeme vlade Vojislava Koštunice. Za vrijeme Dačićeve Vlade bio je državni sekretar u MUP-u Republike Srbije a potom i savjetnik ministra.

Njegova, pak, biografija koja se još uvijek može naći na sajtu ambasade Srbije u Podgorici, znatno je duža. Nabrojane su u njoj sve konferencije i okrugli stolovi na kojima je učestvovao pokrivajući razne državne funkcije, uz neizbježne “zapažene radove”. Božović je i doktor nauka. I magistarski i doktorski rad bave se korupcijom u policiji.

No, može se reći da je upravo takvo ponašanje, da bude “mirođija u svakoj čorbi”, znatno prije vremena okončalo Božovićev diplomatski boravak u rodnoj Crnoj Gori, na tačno godinu dana od kada je imenovan, kao što se može pretpostaviti da je upravo sa takvim zadatkom i određen za  ambasadora zemlje u koju je iz Nikšića otišao kao već punoljetan.

Ukazom predsjednika Republike Srbije, advokat Vladimir Božović imenovan je za novog ambasadora Srbije u Crnoj Gori, 2. decembra 2019. da bi na tom mjestu zamijenio prethodnika Zorana Bingulca, koji je Crnu Goru napustio u julu iste godine. Lijep poklon za 49. rođendan koji je slavio dan poslije.

Ilustracija za tekst “Sveprisutni ambasador Vladimir Božović – mirođija u svakoj čorbi” (FOTO: glas-javnosti.rs)

Stigao je u pravi čas – u momentu kada je u Crnoj Gori počela “odbrana svetinja”, odnosno žestoki klerikalni udar Srpske pravoslavne crkve zbog usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti  koji će, na kraju, rezultirati i padom Đukanovićevog DPS-a na avgustovskim parlamentarnim izborima. Gledano sa tog aspekta, bio je to uspješan boravak, uz lični udio koji će tek neka objektivna istorija izmjeriti.

Izjava zbog koje je “pao” stavila u drugi plan ostalo

Vladimir Božović je “pao” zbog izjave o Podgoričkoj skupštini koju je nazvao “oslobođenjem” crnogorskog naroda.  No, zaista je šteta što je ona potisnula iz sjećanja neke druge segmente njegovog živopisnog boravka u Crnoj Gori.

Kao prvo, podsjećamo da se i on pojavljuje na skandaloznom snimku dočeka teroriste Nikole Kavaje, zajedno sa novoizabranim crnogorskim premijerom  Zdravkom Krivokapićem, u privatnoj kući četničkog vojvode Milete Pavićevića u podgoričkom naselju Drač, negdje 1999. godine. Društvo je bilo probrano, sve manje-više poznata lica iz ’90-tih godina, crnogorski članovi Šešeljeve Radikalne stranke i četničkih udruženja, počev od Ilije Darmanovića, predsjednika SRS za Crnu Goru do Novice Đurića, dopisnika beogradske “Politike”.  Božović se pojavlje u 17. sekundi snimka, potom iščezava.

Ili, kada je sadašnji poslanik dr Vladimir Dobričanin 15. maja, iz sasvim nejasnih razloga, išao upravo kod Božovića u ambasadu da ga izvijesti o razlozima zbog kojih je podnio ostavku na članstvo u Savjetu za građansku kontrolu rada policije, kao i o posjeti episkopu budimljansko-nikšićkom Joanikiju i osmorici nikšićkih sveštenika u Centru bezbjednosti Nikšić, koji su tada bili u pritvoru zbog kršenja mjera NKT-a. Zašto je Dobričanin išao baš u srpsku, a ne u neku drugu ambasadu, potpuna je misterija, kao i odgovor na pitanje – šta to Božović ima sa radom ove Komisije i sa Dobričaninovom ostavkom? Uostalom, i prethodno su članovi ove Komisije išli kod ambasadora da mu podnose izvještaje.

Tri dana prije toga, Božović je, umjesto odlaska na razgovor u MVP, gdje je pozvan zbog komentara koji je objavio na svom Facebook profilu o puštanju numere hrvatskog pjevača Tompsona u Jutarnjem programu TVCG, otišao na liturgiju u Ostrog. Tada se Božović  osjetio pozvanim da izrazi protest, pozivajući na pojedinačnu odgovornost i adekvatno sankcionisanje zbog onoga što se desilo.

Paljenje zastave u Beogradu

Uostalom, ni to nije bilo prvi put da ambasador potpuno ignoriše pozive i preporuke  Ministarstva vanjskih poslova. Takav gest obilježio je njegovu “diplomatsku premijeru” u medijima. Po instrukciji Ministarstva spoljnih poslova Republike Srbije, još 3. januara, oglušio se o poziv da primi protestnu notu povodom paljenja crnogorske zastave i nasrtaja na prostorije naše ambasade u Beogradu, prethodne noći.

Time je samo započeo sa nizom kontroverznih izjava i postupaka koji će obilježiti njegov boravak u rodnoj Crnoj Gori.  Nakon nedjelju dana, povodom obilježavanja godišnjice Mojkovačke bitke, glasnuo se tvrdnjom da je “krv mojkovačkih div junaka i vitezova vječni temelj bratstva i prijateljstva dvije zemlje.”

Zaboravljajući da ova bitka nije imala vjerske konotacije, Božović je nakon ceremonije polaganja vijenaca poginulima kazao da je Mojkovačka bitka bila “Hristolika žrtva i podvig”, uz konstataciju da “podvig niko ne može pobijediti, kao ni Hrista i duh naroda”. “Neka večno živi bratstvo i prijateljstvo Srbije i Crne Gore”, uskliknuo je tada Božović u vjerskom zanosu.

Hronologija njegovih daljih pojavljivanja u javnosti pokazuje čudne kriterijume.  Plužine su bile prva crnogorska opština koju je posjetio krajem aprila kako bi, kako je kazao, “iskazao poštovanje” jer je na zadnjem popisu procentualno imala najviše stanovnika koji su se izjasnili kao Srbi (!?). Plužinama je od strane Vučića obećao sportsku halu “koja nedostaje”, a koju će (kako velikodušno!), “zajednički koristiti svi stanovnici Opštine kako god se izjašnjavali”. Ako nekome ova izjava zaudara na fašizam, biće da je do njega.

Zastupnik i glasnogovornik SPC

Njegovo miješanje u unutrašnje stvari države Crne Gore, nastavio je kada je izrazio “duboko žaljenje povodom hapšenja episkopa Joanikija i uvjerenje da će vladika Joanikije i ostali uhapšeni sveštenici biti pušteni na slobodu u najkraćem mogućem roku“. Kazao je to nakon sastanka sa predsjednikom Demokrata, Aleskom Bečićem, 13. maja.

Nesumnjivo je da je Božović bio tijesno povezan sa Mitropolijom crnogorsko-primorskom. Dešavalo se da upravo on izvijesti o zdravstvenom stanju mitropolita Amfilohija, da poziva na molitvu sav srpski narod ili, pak, nabavlja lijekove za njega dok je bio u bolnici. U svakom slučaju, bio je jedan od onih koji su stajali uz mitropolitovu postelju u KBC-u, sa neizbježnim telefonom kojim je snimao preminulog. Beogradski “Danas” tvrdi da se pričalo kako je u svojoj kancelariji u MUP-u svojevremeno držao kandila, kao i sliku u Amfilohija Radovića u prirodnoj veličini.

Polaganje vijenca na spomenik Karađorđu u Podgorici, povodom Dana državnosti Republike Srbije (FOTO: podgorica.mfa.gov.rs)

Uostalom, u više je navrata bio pravni zastupnik SPC i Mitropolije crnogorsko-primorske.

Navodno, Božović je iz Podgorice trebalo da izgladi odnose Vučića i Amfilohija. Slučaj je htio da za njegova mandata Amfilohije umre, te da upravo tim povodom i Vučić posjeti Crnu Goru. Istina, bez prijema kod bilo kojeg zvaničnika, a kamoli svog još uvijek aktuelnog, crnogorskog kolege.

No, za ono što opterećuje odnose Srbije i Crne Gore, teško se mogla naći bolja ličnost da ih još jače zategne.

Ponavljamo, posebno je volio sredine u kojima je visok procenat stanovištva koje se izjašnjava Srbima. Prilikom tih posjeta, obećavao je Vučićeve investicije kao da je riječ o Šumadiji ili užičkom kraju. Tako je tokom posjete Beranama, 22. septemba, predsjedniku Opštine najavio otvaranje konzulata u tom gradu, o čemu crnogorska Vlada i MVP sigurno pojma nemaju, te da će Srbija  finansirati rekonstrukciju velikog gradskog parka kod Lima “čije je idejno rješenje već u pripremi”.

U Herceg Novom je 14. oktobra dogovarao uključivanje u promociju kulturih sadržaja. “Iskazali smo spremnost da kroz kulturnu saradnju pomognemo objedinjavanje kompleksa gradskih muzeja i ustanova kulture, svakako sa kućom nobelovca Iva Andrića sa galerijskim prostorom i da to bude posebno uvršćemo u ponudu srpskih turoperatera i agencija koje će tome svakako dati značajan doprinos,” kazao je Božović.

Volio da posjećuje “svoje” opštine: Sa predsjednikom Opštine Budva, Markom Carevićem (Foto: Borba.me)

Naravno, posjetio je 11. maja  i Budvu i njenog predsjednika Opštine, Marka Carevića, sa kojim se dogovarao o predstojećoj turističkoj sezoni, o tome kako da se olakša ulazak za turiste i radnu snagu iz Srbije, imajući u vidu epidemiološku situaciju. Na njegovo pitanje da li će budvanski Demokratski front obilježiti svoju slavu, Svetog Vaislija, Carević je odgovorio: “Kakav bi to bio Srbin kada ne bi slavio slavu?“

Biografija, malo potpunija 

Vladimir Božović rođen je 1970. godine u Nikšiću. U Beogradu je pohađao kriminalističke studije, pa studije prava, malo u Podgorici, malo u Kragujevcu, da bi diplomirao na Pravnom fakultetu u Beogradu.  Karijeru je započeo 1995. godine kao pripravnik u Beogradu i u Milvokiju, SAD, a već 1997. godine započeo je sopstvenu praksu i otvorio “Advokatsku kancelariju Božović”.

U par godina mladi advokat imao je privilegiju da zastupa ništa manje nego prvog haškog optuženika, Dušana Tadića, ali i oštećene u slučaju Ibarska magistrala, pokušaju atentata na predsjedika SPO Vuka Draškovića, 1.999. godine. Između 2000. i 2007, uslijedile su visoke funkcije u Ministarstvu unutrašnjih poslova,  kada je smijenjen sa mjesta načelnika službe koja se bavi ispitivanjem zloupotreba u policiji.

Neki beogradski mediji Božovića nazivaju “udbašem iz Studentskog grada”, uz tvrdnje da je još kao student postao saradnik DB-a, uz zadržavanje u fioci krivičnih  prijava protiv njega,  diplomu Pravnog fakulteta i advokatskom titulom, kao protivuslugama.

No, to sad više nije važno.

Bitno je da je Božović, u svojstvu ambasadora Republike Srbije u Crnoj Gori, što je njegova prva diplomatska funkcija u karijeri, pokazao zavidnu agilnost u nepoštovanju crnogorske države.  Patetičnim izjavama poput one da je “velika i slavna Mojkovačka bitka, kao primer hristolike žrtve za svog bližnjeg i za slobodu, bila  uvod u oslobođenje Crne Gore i Podgoričku skupštinu, kao slobodan izraz narodne volje za ujedinjenje sa bratskom Srbijom”, demonstrirao je ideološku matricu koju baštini. I sam njegov izbor za ambasadora u Crnoj Gori bio je nesumnjiva poruka vlasti u Beogradu – evo, šaljemo vam rođenog Crnogorca, koji je za matičnu državu izabrao Srbiju. Ko će naše interese zastupati bolje od takvog?

Zaista – niko.

Do dolaska novog ambasadora, a male su šanse da se vrati Božović ukoliko se bude poštovala Bečka konvencija, u ambasadi Srbije je i dalje Branka Milić, koja je prvostepenom presudom u slučaju pokušaja terorizma na dan izbora 2016. osuđena na tri godine zatvora. Kome li će otvoriti vrata?

Branko MILOVANOVIĆ