ZORAN ILINČIĆ: Atlantida još postoji (IX)

Fenomeni Mrtvog mora

Prije više godina, tj. 06. avgusta 2006. godine, u dnevnom listu „Pobjeda“ iz Podgorice, objavljen je članak u kom su moji sinovi Mijat i Milić, dali svoje viđenje i objašnjenje nekih fenomena vezanih za Mrtvo More.
Suština toga članka bi bila sledeća:

Fenomeni Mrtvog mora su vezani uglavnom za priče o Potopu, koji je jedna od najvećih misterija u istoriji čovječanstva.

Mrtvo more je, zapravo, slano jezero koje se nalazi na Bliskom istoku. Jedina veća pritoka tog jezera je rijeka Jordan, koji se, kao i mnogе manjе rijеkе, sliva u jеdan prirodni bazеn iz koga nеma nikakvog odliva.
Mrtvo more je zadnjih desetak hiljada godina doživjelo nekoliko značajnih promjena, tako da su se njegov oblik i veličina značajno mijenjali bar tri puta.

Prema iskopavanjima i drugim istraživačkim radovima, smatra se da je u periodu prije više od 4000 godina, a moguće i prije više od 10000 godina prije Hrista, površina Mrtvog mora bila oko deset puta veća od sadašnje.

To znači da je i količina vode koja se isparavala sa površine Mrtvog mora u to vrijeme bila oko deset puta veća od količine vode koja isparava sada, pa da bi se održao stalan nivo površine mora, morali su i prilivi
vode u njega biti oko deset puta veći.

Takođe, iz Biblije i drugih relevantnih spisa i istraživanja, utvrđeno da je površina Mrtvog mora oko 1900. godine prije naše ere, bila za oko četvrtinu manja od sadašnje.

Prema mjerenjima američke ekspedicije pod vođstvom Nj.F. Linča iz 1848. godine, njegova površina te godine je bila 1292 km kvadratna, a dno se nalazilo na 800 metara, a površina 400 metara, ispod nivoa Sredozemnog mora.

Mjerenjima prije dvadesetak godina utvrđeno je da mu je površina bila oko 1020 km kvadratnih a nivo površine vode 395 metara ispod nivoa Sredozemnog mora.

Prosječna dubina jezera je bila 398 metara, a najveća dubina dna jezera od 793 metra ispod nivoa mora.

Bazеn Mrtvog mora tada jе bio 76 kilomеtara dug, a 17 kilomеtara širok.

Prema dostupnim podacima površina Mrtvog mora se stalno smanjuje, tako da je sada njegova površina oko 605 km kvadratnih, tj. dužina mu je oko 50 km, a širina oko 15 km, dok mu je nivo površine na oko 427 metara ispod nivoa mora.

Šema izgleda Mrtvog Mora prije i poslije zemljotresa koji se dogodio oko 1900. godine prije Hrista

Ovo je posledica stalnog smanjenja količine vode koja se rijekom Jordan uliva u Mrtvo more, jer stanovništvo iz okolnih područja koristi sve veće i veće količine te vode za svoje potrebe.
Jordanska dolina, u kojoj se nalazi Mrtvo more, samo je dio jedne velike pukotine u zemljinoj kori koja se proteže od planine Taurus u Maloj Aziji, koja je udaljena od Mrtvog mora više stotina kilometara i koja odatle ide na jug preko pustinje Araba do Akabskog zaliva, pa dalje ispod Crvenog mora i
završava u Africi.

Poprečni presjek Mrtvog Mora po pravcu istok – zapad prije i poslije zemljotresa koji se desio oko 1900. godine prije Hrista. Takođe, postoji i pukotina u gornjoj zoni čvrste zemljine kore koja se
nalazi na spoju Afričke tektonske ploče i Arabijske tektonske ploče. Ta pukotina počinje od Indijskog okeana, pa produžava ispod Crvenog mora, ispod Sinajske prevlake i završava u Mediteranskom moru.
Posebno je interesantan dio izvještaja Linčove ekspedicije iz 1848. godine o tome da su se na južnom kraju Mrtvog mora, ispod vodene površine, mogla vidjeti stabla drveta konzervirana u vodi prepunoj soli.
Oni su starost tih stabala procijenili na više hiljada godina.

Na zemljištu južno od Mrtvog mora postoje i danas močvare u kojima ima gorkih soli i koje se protežu daleko na jug kroz pustinjsku dolinu Arabe.

Iz naprijed navedenih podataka, kao i primjenom važećih naučnih teorija, mogu se izvesti neki vrlo logični, mada prilično neočekivani zaključci.

Šema pomjeranja tektonskih ploča u zoni Crvenog mora

Istraživanja i zaključci koja su napravili Mijat i Milić u prvi plan stavljaju vrlo vjerovatnu činjenicu da je u periodu prije 4000. a moguće i prije više od 10000. godina prije Hrista, sadašnje Mrtvo jezero bilo
Mrtvo more, odnosno da je imalo direktnu vodenu vezu sa Crvenim morem putem moreuza.

Tadašnje Mrtvo more je moralo imati direktnu vezu sa nekim otvorenim morem iz koga bi dolazila voda koja je nadomještala isparene količine vode, jer bi u protivnom njegova površina i tada bila slična sadašnjoj.

Taj moreuz je mogao biti jedino u rasjedu zemljine kore koji je bio dio velike pukotine od planine Taurus pa do Afrike i on je postojao od južnog kraja Mrtvog mora pa dalje na jug kroz pustinju Araba do Akabe.
Moreuz je morao imati takvu širinu i dubinu da omogući doticanje bar deset puta veće količine vode iz Crvenog mora u Mrtvo more, od one količine vode koja u prosjeku protiče rijekom Jordan, kako bi se nadoknadila voda koja se isparavala iz tadašnjeg Mrtvog mora, sa površine mnogo veće nego
što je sada.

Najočigledniji dokaz za ovu tvrdnju je konfiguracija dna i priobalnog pojasa Mrtvog mora. Naime, južni dio priobalnog dijela, koji se nalazi do 400. metara ispod površine Sredozemnog mora, kao i dijela dna Mrtvog mora je skoro ravan i ima klasični izgled ušća rijeke, sa vrlo izraženim oblicima tla nastalog nanošenjem materijala usljed vodenog toka.

Vrlo sličnu konfiguraciju, ali manje izraženu, ima i zemljište na sjevernom kraju Mrtvog mora, u zoni ušća rijeke Jordan. Na pitanje kako je Mrtvo more deset puta slanije nego što je normalno, odgovor je sljedeći:

Mrtvo more je u predpotopskim uslovima bilo jedna ogromna prirodna solana u koju je stalno doticala slana voda iz Crvenog mora, ali nije nikud oticala.

Voda se tu samo isparavala, čime je salanitet vode neprestano rastao. Kada se moreuz zatvorio, jedini veći dotok vode je postala rijeka Jordan. Međutim, kada se uspostavila ravnoteža između dotoka vode rijekom
Jordan i isparavanja vode iz Mrtvog jezera, sada je površina Mrtvog jezera postala desetak puta manja od prethodne površine, pri čemu je nivo vode opao na oko 400 metara ispod nivoa okeana.

Samim tim se smanjila i količina vode u tom basenu, dok je količina soli ostala ista, što je rezultiralo povećanjem procenta soli u vodi. U vremenu nakon zatvaranja moreuza, dok je trajao proces smanjenja
površine Mrtvog mora, a usled isparavanja vode, po principu klasične solane, dio soli iz vode je stvarao naslage u priobalnom pojasu i te naslage postoje i danas.

Prije više desetina hiljada godina, u vrijeme kada je postojao moreuz, stanje u površini bliskom sloju čvrste zemljine kore oko Mrtvog mora bilo je takvo da je u njoj bila uspostavljena ravnoteža.
Mrtvo more je imalo svoj bazen koji je sa tadašnjim nivoom vode u njemu bio u skladu sa tom ravnotežom.
Međutim, kada je došlo do naglog poremećaja, a to je bilo zatrpavanje moreuza koji je spajao Crveno more i Mrtvo more, isparavanjem vode iz Mrtvog mora i padanjem njegovog nivoa za oko 400 metara, došlo je do
poremećaja ravnoteže u površini bliskom sloju čvrste zemljine kore oko Mrtvog mora, a posebno na bočnim površinama obala jezera između predhodnog i novonastalog nivoa vode.

Te bočne strane obala Mrtvog mora su prije pada njegovog nivoa bile pritisnute horizontalnim silama nastalim usled pritiska vode, ali je spuštanjem nivoa vode tog pritiska nestalo na površinama koje više nijesu bile pod vodom, kao i na površinama koje su i tada bile pod vodom manje visine.

To je uslovilo da su naspramne bočne strane obalnog zemljišta Mrtvog mora počele da jače teže da se približe jedna drugoj. Nesporno je dokazano da se oko 1900. godine prije Hrista u zoni Mrtvog
mora desio razorni zemljotres. Taj zemljotres je mogao nastati kao posledica klasičnih razloga ili možda
udara asteroida u toj oblasti.

Mislim da je vjerovatnija mogućnost da je udar i eksplozija asteroida ili meteroita u zoni Mrtvog mora, slično padu meteorita nad planinom Ural u Rusiji 2013. godine i njegova eksplozija iznad grada Čeljabinsk, bila događaj koji je izazvao događaje opisane u Bibliji koji opisuju uništenje Sodome i Gomore.

Ovo u prvom redu iz razloga što Biblija kaže da je uništenje Sodome i Gomore pratila kiša od sumpora u vatre, što se moglo desiti jedino kao posledica eksplozije meteorita. Udar i eksplozija asteroida ili meteroita u zoni Mrtvog mora izazvala bi jak zemljotres, koji bi za posledicu imao to da bi došlo do naglog približavanja bočnih priobalnih strana planina u sjevernoj zoni oko Mrtvog mora i
survavanja priobalnog zemljišta u najdublje djelove Mrtvog mora, čime se u tom dijelu površina Mrtvog mora smanjila, ali je njegov nivo vode naglo povećan za oko 30. metara.

To je uslovilo da se, slično događaju u fjordu Lituaja Bej na Aljasci 9. jula 1958. godine, kada se kao posledica urvinskog zemljotresa desio cunami visine oko 500 metara, pojavi i ovdje sličan cunami, čije su nadolazeće vode krenule od sjevernog dijela prema južnom dijelu Mrtvog mora.

Pri tom su nadolazeće vode poplavile prostor u cijelom priobalnom pojasu Mrtvog mora, čime je došlo do uništenja gradova i naselja koji su se nalazili u oblasti plavljenja, kao i u priobalnoj zoni.
Na osnovu podataka koje nam daje Biblija, kao i na osnovu drugih arheoloških dokaza, smatram da je tada nestalo bar pet gradova oko Mrtvog mora, među kojima i Sodoma i Gomora.

Većina ostataka tih naselja se danas sigurno nalaze ispod južnog dijela Mrtvog mora, odnosno južno od poluostrva El-lisan, kao i na samompoluostrvu.

Mjеrеnja poslеdnjih godina su pokazala da su sada tu dubinе vode izmеđu 15. i 20. mеtara, jer se dubina Mrtvog mora smanjila usled smanjenog dotoka vode rijekom Jordan, što je posledica korištenja vode za potrebe sve većeg broja ljudi koji žive na njenim obalama.

Međutim, iako se dubina Mrtvog mora smanjila, pa bi trebalo očekivati da mu se i nivo površine vode spuštio, desilo se sledeće: od vremena kada je Nj.F. Linč 1848. godine izvršio mjerenja, površina vode se podigla za oko desetmetara, jer se podiglo dno.

Najači razlog za to podizanje treba tražiti, u prvom redu, zbog nanosa koji nastaju usled erozije tla iz sliva Mrtvog mora, koji sa vodom dospijevaju u njegov basen.

Takođe, stalno se smanjuju širina i dužina Mrtvog mora, a osnovni razlog za to je što dolazi do tz. horizontalnog puzanja priobalnog zemljišta usled gravitacionih sila koje djeluju vertikalno na to zemljište.
Prateći brzinu promjena u nekoliko zadnjih milenijuma, može se izvesti sledeći zaključak: Mrtvo More je u veličini sličnoj sadašnjoj formirano u vrlo bliskoj prošlosti, jer da je formirano davno, već bi iz predhodno navedenih razloga došlo do mnogo izraženijeg podizanja njegovog dna, u prvom redu usled nanosa erodiranog zemljišta i primicanja njegovih obala.

Ta činjenica još jednom potvrđuje da se promjene površine Zemlje ne mogu dešavati naglo, već da su za to potrebni milioni godina. Vjerovatno će u nekoj dalekoj budućnosti nestati kotlina u kojoj je
sada Mrtvo more, ili će biti višestruko smanjena.

Jedan od dokaza da je postojao moreuz su i slane močvare na prostoru oko pukotine u zemljinoj čvrstoj kori u pustinji Araba, baš na mjestima gdje se nekada mogao nalaziti moreuz i odakle i sada u južni priobalni dio Mrtvog mora, kroz nasuto i porozno tlo, u smjeru jug – sjever prodiru manje količine
slane vode iz Crvenog mora, čiji je nivo vode na oko 400 metara većoj nadmorskoj visini od nivoa vode Mrtvog mora.

Tu se prostirе i vijеnac brеžuljaka koji nigdje nije visočiji od 45. metara nadmorske visine, a dug 15 kilomеtara po pravcu sjеvеr-jug. Znači, sada Mrtvo jezero, nekad je bilo Mrtvo more i tako se i zvalo i
tada i sada.

Danas je od mora je ostalo samo ime, što sigurno nije slučajno. Ako se nastavi primijećeni trend geoloških i hidroloških promjena u zoni Mrtvog mora, vrlo brzo može doći do još značajnijeg smanjenja količine vode
u njemu, pa čak i do njegovog isušivanja.

Da do toga ne bi došlo, potrebno je preduzeti adekvatne mjere. Najracionalnije bi bilo pravljenje sistema za dotok vode iz Crvenog mora u Mrtvo more.