JOVANOVIĆ: Pokazalo se da elite u Srbiji utiču na stigmatizaciju Crnogoraca

Istraživanje “Stavovi građana Srbije o Crnogorcima” pokazuje na koji način političke, kulturne i naučne elite, ili, kako kaže kvazielite, utiču na stigmatizaciju Crnogoraca u Srbiji – ocijenio je za Pobjedu publicista i građanski aktivista Slobodan Jovanović.

Rezultat analize je da više od polovine građana Srbije (više od 62 odsto) smatra da Crnogorci kao nacija ne postoje, već da su u pitanju Srbi, oko 40 odsto smatra da su srpski i crnogorski isti jezik, a samo 35,3 odsto smatra da Crna Gora treba da bude samostalna država.

Jovanović, koji decenijama živi u Srbiji, smatra da je bila veoma važna odluka njegovih prijatelja iz udruženja Crnogorski elektori u Srbiji da angažuje renomiranu agenciju Nina medija da obavi terensko istraživanje o odnosu srpskih građana prema Crnogorcima, građanima Srbije.

– Na taj način su sve špekulacije o položaju Crnogoraca u Srbiji konkretizovane egzaktnim podacima, a istovremeno je pokazana slika – na koji način političke, kulturne i naučne elite, ili kvazielite, kao i mediji u Srbiji utiču na, možda će neko reći da je prejaka riječ, stigmatizaciju Crnogoraca. Nije neočekivan podatak da 62,2 odsto građana Srbije ne priznaje postojanje crnogorske nacije, niti koji procenat (35,3%) misli da Crna Gora treba da bude nezavisna država, niti što samo 9,3% smatra da su Crnogorci i Srbi oduvijek različiti narodi, niti odnos prema crnogorskom jeziku, Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi – ističe Jovanović.

Po njemu, veoma zabrinjavajući je procenat građana Srbije koji želi što veću distancu prema Crnogorcima.

– Zabrinjavajući je procenat onih – oko dvije trećine ispitanika – koji ne žele da imaju Crnogorce kao susjede, da budu u ,,daljem srodstvu putem vlastitog braka ili braka đece“, da im Crnogorci budu kolege ili šefovi na poslu i slično.

Ako bi pokušali da objektivizujemo navedene podatke kroz globalne brojke demografskog kretanja populacije u Srbiji, onda i ne treba da čudi što se, od popisa do popisa, broj Crnogoraca smanjuje – ističe Jovanović.

SVI SRBI U JEDNOJ DRŽAVI

Rezultati istraživanja pružili su odgovore na mnoga politička i društvena pitanja, ne samo položaja Crnogoraca u Srbiji, već i percepcije građana o budućnosti odnosa Srbije i Crne Gore.

Istraživanje je za potrebe udruženja Crnogorski elektori Srbije, u saradnji sa Vojvođanskom politikološkom asocijacijom (VPA) i Asocijacijom filozofa, sociologa i politikologa ,,Polis“ iz Vrbasa, uradila Nina medija, na uzorku od 1.003 ispitanika u direktnim intervjuima, u periodu 13-24. maj.

Rezultati istraživanja ,,Stavovi građana Srbije o Crnogorcima“, prezentovani su u Novom Sadu 1. jula.

Prema istraživanju, crnogorska obnova nezavisne države nije prihvaćena kod većine ispitanika: svaki peti (21%) smatra da Crna Gora treba da bude ,,država zajedno sa Srbijom“, nešto više od 16 odsto misli da Crna Gora treba da se pripoji Srbiji, a 14 odsto procenata navodi da ,,Crna Gora, Srbija i Republika Srpska treba da budu cjelina“.

Više od polovine ispitanika (51,4) procjenjuje da Crna Gora treba da bude dio – ,,srpskog sveta“, projekta kojeg zvanična Srbija na čelu sa Aleksandrom Vučićem promoviše posljednjih godina, podržana dijelom Srpske akademije nauka i takozvane kulturne elite, koju predvodi srpski akademik crnogorskog porijekla Matija Bećković.

Vojvođanski analitičko-istraživački centar Voice napravio je analizu i sagovornici ove institucije saglasni su da je za aktuelno stanje svijesti običnih građana Srbije ,,najodgovornija vlast i medijska slika koju projektuju provladini tabloidi, a koji su u službi velikosrpskog projekta koji se decenijama sprovodi na ovom prostoru“.

Komentarišući rezultate ovog istraživanja, profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu u penziji i predsjednik Crnogorskog PEN centra Milenko Perović za Voice kaže da ono pokazuje dobro poznatu velikosrpsku topografiju mržnje, gdje političke, intelektualne i crkvene „elite“ Srbije duže od trideset godina planski usmjeravaju mržnju protiv okolnih naroda.

– Kada se mržnja dovoljno dugo u građanstvu podstiče i ukorjenjuje, odgovarajuće ispitivanje javnog mnjenja uvijek će pokazati njen refleks, taman po onoj Njegoševoj: „Gleda majmun sebe u zrcalo“. Pažljiviji pogled na ovu topografiju mržnje bez teškoća otkriva da se areal širenja nacionalističke mržnje u potpunosti poklapa s konturama fašisoidnog projekta poznatog pod imenom ,,Velika Srbija“ – ističe Perović.

Podsjeća da su od početka priprema za slom Jugoslavije, ove ,,elite“ produkovale mržnju prema Hrvatima, Bošnjacima, Crnogorcima i Albancima – ,,prema narodima čije su životne teritorije planirali da otmu kreatori srpske velikodržavne ideologije“.

– Za samu stvar zanemarljivo je što se u fokusu mržnje znao naći još poneko. Prema manjinskim narodima u Srbiji ove „elite“ su ohrabrivale politiku asimilacije, iščezavanja i iseljavanja, direktno slijedeći „doktrinu“ Dobrice Ćosića – napominje dr Perović.

DISTANCA PREMA CRNOGORCIMA 

Zanimljivo, istraživanje je pokazalo da čak četvrtina ispitanika zna da je do 1920. godine Crnogorska pravoslavna crkva bila samostalna i autokefalna.

No, najveći broj građana Srbije, njih 59,8 odsto, smatra da Pravoslavna crkva u Crnoj Gori ne treba da djeluje samostalno već da mora biti dio – Srpske pravoslavne crkve.

Malo manje od polovine ispitanih smatra da su Srbi i Crnogorci oduvijek bili isti narod, trećina smatra da Srbi i Crnogorci imaju iste-zajedničke etničke korijene, ali su vremenom postali različite nacije. Tek svaki deveti ispitanik (9,3 %) smatra da su Srbi i Crnogorci uvijek bili različiti narodi, a šest odsto navodi da su Crnogorci – izmišljena nacija.

Tokom posljednjih decenija, pokazuje istraživanje, značajno se promijenila i percepcija Crnogoraca kod građana Srbije: od nekadašnjih miljenika, sada većina ispitanika pokazuje da želi distancu od Crnogoraca koji žive u Srbiji.

Ispitanici su odgovarali na pitanja da li bi se protivili različitim vrstama odnosa – poslovni, susjedski, prijateljski, srodnički po braku – sa ljudima koji pripadaju različitim etničkim grupama/nacijama: Crnogorci, Srbi i Mađari.

Poražavajući je stepen ,,poželjne distance“ prema Crnogorcima i Crnogorkama u Srbiji: skoro tri četvrtine (72,1%) ne bi željelo da bude ,,u bliskom srodstvu putem vlastitog braka ili braka dece“, više od tri četvrtine (76,1%) ne bi voljelo da Crnogorac/ka ,,stanuje u susedstvu“!

DEPRIMIRAJUĆA SLIKA

Publicista, kolumnista i građanski aktivista Slobodan Jovanović za Pobjedu ističe da se ta deprimirajuća slika o odnosu prema Crnogorcima u Srbiji vrlo često pokušava zamaskirati na različite načine, najčešće tezama o ,,povlašćenom položaju Crnogoraca“.

– Da, vrlo se često ta slika pokušava zamaskirati zamjenjujući teze, prikazivanjem mnogih Srba koji vode porijeklo iz Crne Gore, prikazujući ih kao mjeru povlašćenog položaja Crnogoraca u Srbiji. Vjerujem da mnogi ispitanici ne prave razliku između te dvije nacionalne posebnosti, pa mi se čini da se iskazani procenti mogu odnositi dijelom i na one koji vode porijeklo iz Crne Gore, a koji se izjašnjavaju nacionalno kao Srbi.

Moram napomenuti da je malo iznenađenje postotak od 20 odsto onih koji znaju da je CPC bila autokefalna, kao i podatak da je samo pet procenata izjavilo da vodi porijeklo iz Crne Gore ili da im preci imaju neke veze sa Crnom Gorom, dok je 72 odsto odgovorilo da nema nikakve veze sa Crnom Gorom – kaže Jovanović.

Navodi da istraživanje vrlo ubjedljivo govori o sadašnjem položaju Crnogoraca u Srbiji.

– Pamtim vremena kada je bilo probitačno u mom društvu naglašavati da se ima crnogorsko porijeklo. Ta su vremena, očito, prošla – zaključuje Jovanović.