OŠTRIJI USLOVI: Banke traže veće kolaterale, odobravaju manje kredite

Banke koje posluju na crnogorskom tržištu pooštrile su uslove za odobravanje kredita u prvom kvartalu, pa su od stanovništva i privrede tražile veće kolaterale, dok su smanjile maksimalne iznose kredita koje su odobravale. Osim toga, banke su bile i manje spremne da ulaze u potencijalno rizične projekte, rečeno je Pobjedi iz Centralne banke (CBCG).

Izmjena uslova kreditiranja posljedica je loše ekonomske situacije u zemlji, prouzrokovane pandemijom korona virusa, zbog koje su bankari povećali oprez prilikom davanja kredita.

“Ekonomska situacija uticala je na rast rizika poslovanja. To znači da raste vjerovatnoća da jedan broj klijenata banaka neće biti u mogućnosti da otplati kredite u roku. U takvim uslovima banke dodatno vode računa o upravljanju kreditnim rizikom, da bi se smanjio potencijalni rast loših kredita. S druge strane, banke su i ‘popustile’ određene uslove za odobravanje kredita poput produženja ročnosti kredita, kao i smanjenje naknada i provizija za određene kategorije preduzeća”, pojasnili su u CBCG, dodajući da je pooštravanje kreditnih standarda prisutno u većini privreda u tranziciji.

Naučena lekcija

U vrhovnoj monetarnoj instituciji tvrde da rigorozniji zahtjevi ne znače smanjenje kreditne aktivnosti, već opreznije upravljanje kreditnim rizikom u uslovima visoke neizvjesnosti.

“U pitanju je lekcija koju su banke naučile iz globalne finansijske krize, kada je zbog neadekvatnog upravljanja kreditnim rizikom u jednom trenutku 25 odsto odobrenih kredita bilo u kategoriji loših kredita”, naglasili su u CBCG.

Banke su na kraju aprila ukupno odobrile 3.295,3 miliona eura kredita stanovništvu i privredi, što je rast od 6,2 odsto u odnosu na april 2020. godine.

Iz Crnogorske komercijalne banke (CKB) Pobjedi su kazali da nijesu korigovali kreditne uslove za privredu i stanovništvo tokom prvog kvartala ove godine, ali da, ipak, posebnu pažnju obraćaju na pojedine sektore privrede prilikom kreditiranja.

“Uzimajući u obzir trenutnu izazovnu ekonomsku situaciju, određene privredne grane su predmet povećane pažnje prilikom procesa odobravanja kredita”, naveli su u CKB-u, ne precizirajući o kojim se privrednim granama radi.

Sa druge strane, iz najveće banke u zemlji podsjećaju da, kroz različite mehanizme i proizvode, klijentima već duži period pružaju podršku za saniranje posljedica pandemije korona virusa sa ciljem što bržeg oporavka i stabilizovanja poslovanja.

Manji potencijal zaduživanja

Da su banke na oprezu potvrđuju i u Erste banci. Oni, takođe, nijesu pooštravali uslove kreditiranja u prvom kvartalu, ali ne isključuju mogućnost revizije pravila kako bi povećali spremnost banke da dočeka nove okolnosti na tržištu.

“Usljed širokih efekata kovid-19 krize, očekivana je veća opreznost sektora, jer je dio privrede i stanovništva pretrpio direktan ili indirektan uticaj krize koji se ogleda kroz smanjen potencijal za nova zaduženja u odnosu na period prije krize”, rekli su Pobjedi iz Erste banke.

Oni pojašnjavaju da se, kao dio velike evropske bankarske grupacije, prilikom kreditiranja, uz standarde koje propisuje CBCG, vode i pravilima Erste grupe.

“U tom smislu, prilagođavanja su redovna aktivnost banke, a revizija pravila kreditiranja redovan godišnji proces. To može u konačnom, za određenu grupu klijenata ili proizvoda, rezultirati pooštrenim kriterijumima, ako revizija pokaže da je nužno promijeniti pravila jer performanse nijesu na nivou koji je očekivan, a u cilju zadržavanja kvaliteta na željenom nivou. Takođe, moguća je i relaksacija uslova kreditiranja”, zaključili su u Erste banci.

Štite deponente

U Erste banci kažu da izmjena kreditnih uslova ima za cilj upravljanje kvalitetom, zaštitu deponenata, održivost razvoja i prilagođavanje tržišnim potrebama i tražnji.

“Banka kontinuirano radi na prilagođavanju, uvođenju novih ili modifikaciji postojećih proizvoda i usluga kako bi adekvatno odgovorila na potrebe klijenata, u isto vrijeme vodeći računa o svom rizičnom profilu”, naveli su u Erste banci, koja je klijentima pogođenim kovid krizom olakšala plaćanje kredita kroz moratorijum i pronalaženja modaliteta za restrukturiranje obaveza.