ĐUKANOVIĆ: “Evropa mora biti prisutnija na Zapadnom Balkanu”

Evropa nije bila dovoljno prisutna i mi nažalost danas prisustvujemo ofanzivi geopolitike na Zapadni Balkan, koja je suprotstavljena evropskom sistemu vrijednosti i suprotstavljena evropskom jedinstvu, rekao je predsjednik Crne Gore Milo Đukanović na Plenarnoj sesiji na visokom nivou “Resetovanje EU-SAD sinergije prema Zapadnom Balkanu” na Prespa forumu u Ohridu

Đukanović je čestitao na ideji inauguracije PRESP-a foruma, tri godine nakon što se nedavno obilježilo potpisivanje Prespanskog sporazuma za koji vjeruje da je bio jedan od važnijih političkih događaja na Balkanu u našoj novijoj istoriji.

“Dakle, dobro razumijevanje i visoka odgovornost naših prijatelja ovdje u Skoplju, i jednako tako u Atini, dovelo je do jednog vrlo značajnog sporazuma koji je, vjerujem, ipak nagovijestio jasniju i dogledniju evropsku perspektivu ne samo za ovu zemlju, nego za region u cjelini”, ocijenio je Đukanović.

Đukanović podsjeća da se devedestih godina, tek što su postkomunističke zemlje krenule putem usvajanja vrijednosti liberane demokratije zapadnog tipa, par godina iza toga Jugoslavija raspala u krvi.

“Dakle, ne prizivam loša sjećanja u pomoć, ali mislim da je važno sjetiti se toga baš na ovom mjestu i sjetiti se toga baš u ovom vremenu. Zašto, razumjećemo”, objašnjava Đukanović.

Đukanović navodi da smo sa Zapadnog Balkana posljednjih godina dobijali i dobre i upozoravajuće vijesti.

“Dobre su svakako da je Crna Gora uprkos jednoj snažnoj opstrukciji Rusije 2016. godine, uspjela da uđe u NATO. Poslije toga je zahvaljujući upravo razrješenju tog dugotrajućeg spora između Sjeverne Makedonije i Grčke kroz ta vrata prošla i Sjeverna Makedonija. Prije dvije godine je usvojen i prvi Akcioni plan za članstvo u NATO u Bosni i Hercegovini. Lideri Zapadnog Balkana su na Berlinskom procesu potpisali Sporazum o formiranju zajedničkog tržišta. Dakle, dobre vijesti”, rekao je Đukanović.

Đukanović ističe da su loše vijesti da imamo zastoj u politici proširenja EU na Zapadnom Balkanu.

“Najprije se dugo govorilo o zamoru, nakon toga je ta retorika utihnula, ali je loša dinamika te politike ostala. Tako da danas govorimo logično o padu euroentuzijazma na Zapadnom Balkanu i čini mi se da često u tim razgovorima koje imamo na relaciji lideri zemalja Zapadnog Balkana – zvaničnici Brisela, jedni drugima prigovaramo: iz Brisela čujemo da je nedovoljno vladavina prava na Zapadnom Balkanu, da su reforme izgubile tempo, a mi, takođe, upozoravamo da su loše poruke sa određenih evropskih adresa prouzrokovale pad euroentuzijazma. Da ne podsjećam na prvu poruku prethodne Evropske komisije da tokom njenog mandata neće biti proširenja, pa i na mnoge druge iz drugih evropskih centara koje su u osnovi oponirale optimističnim najavama nove Komisije, posebno predsjednice EK Fon der Lajen”, dodao je Đukanović.

Đukanović smatra da je to bilo veoma loše za ono što imamo danas na prostoru Zapadnog Balkana.

“Dakle, takva politika je nažalost dovela do penetracije interesa trećih strana na Zapadnom Balkanu. Mi se opet možemo ljutiti, i u Evropi i na ZB na to, ali ja na neki način to smatram očekivanim, pa gotovo legitimnim interesima. Dakle, to je jedan prostor koji je slobodan i u kojem i druge zemlje čiji je vrednosni sistem suprotstavljen sistemu EU pokušavaju da ostvare svoje geopolitičke interese”, kazao je Đukanović.

Đukanović ističe i da Evropa mora biti prisutnija na Zapadnom Balkanu.

“Prema tome nije bila dovoljno prisutna i mi nažalost danas prisustvujemo ofanzivi geopolitike na ZB, koja je suprotstavljena evropskom sistemu vrijednosti i suprotstavljena evropskom jedinstvu. Dakle, ZB je postao jedno, ali veoma važno, jedno od poprišta na kojem se danas Istok suprotstavlja Zapadu i suprotstavlja zapadnom sistemu vrijednosti”, ocijenio je Đukanović.

Đukanović upozorava da smo opet na Zapadnom Balkanu obnovili iste dileme.

“Dileme 90-ih godina su bile da li je multietnička demokratija u našem regionu moguća. Naravno, retorički je i to dozvoljeno pitanje, ali rekao bih da je prilično nesuvislo, zašto bi ZB za sebe tražio formulu koja je, kako bi mi u Crnoj Gori kazali, mimo svijeta, koja je drugačija od formule po kojoj živi čitav svijet. 90-ih godina nas je ta dilema koštala 150.000 ljudskih života. Dakle, tada se željela formirati Velika Srbija, Velika Hrvatska, naravno sledstveno tome i Velika Albanija, umjesto svega toga dobili smo veliku tragediju. Danas, nepunih trideset godina kasnije, nakon Dejtonskog sporazuma mi imamo obnovljenu tu dilemu, po mom dubokom uvjerenju, zbog zamagljivanja jasne i dogledne evropske perspektive zemljama ZB”, rekao je Đukanović.

Đukanović je uvjeren da EU nedovoljno posvećuje pažnju geopolitičkom značaju Zapadnog Balkana, i na evropske perspektive Zapadnog Balkana.

“Dakle, zaboravljamo svi, najprije šta nam je politika proširenja veoma dobrog donijela u srednoj i istočnoj Evropi 90-ih godina, a zaboravljamo takođe da su mnoge političke krize kroz koje je Evropa prolazila u svojoj starijoj i novijoj istoriji zapravo imale svoj začezak na ZB”, dodao je Đukanović.