Surova etnizacija politike i trolovanje protiv projekta evropske Crne Gore

Piše: Vlatko Sekulović

U poslednjih nekoliko nedelja u Crnoj Gori i Srbiji vidljivo je pojačana aktivnost srpskih nacionalista sa ciljem da se po svaku cenu nova crnogorska Vlada podvede pod njihov uticaj. Koriste se sva raspoloživa sredstva, od članaka u novinama, priloga na društvenim mrežama, događaja poput tzv. „autolitija“ do filmskih ostvarenja i drugih „kulturnih“ izradaka. Metodološka matrica koju slede svojstvena je svakoj propagandi: pisana reč, izgovorena reč, događaji i kulturna dela, poput filmova.

Zagovornicima novog srpskog identiteta, „srpskog sveta“, odnosno „up date“-ovanog srpskog nacionalizma XXI veka, ne odgovara bilo kakva samostalnost u odlučivanju na teritorijama koje smatraju delom „srpskog sveta“, uključujući i Crnu Goru, te istrajno opstruiraju formiranje crnogorske vlade koja bi bila zagovornik alternativnog projekta budućnosti, tj. evropske Crne Gore. U tom cilju sprovode surovu etnizaciju politike, svodeći je na izraz etničkog, nacionalnog identiteta.

U svom prekograničnom delovanju srpski nacionalisti tvrde da je jedini „pravi“, „legitimni“, Srbin/Srpkinja osoba koja svoj srpski identitet izjednačava sa političkim opredeljenjem. Srbin, dakle, nije više ni pravoslavac, vernik SPC, već isključivo član, simpatizer ili glasač Srpske liste na Kosovu, ZBCG-a u Crnoj Gori, SNSD-a u Bosni i Hercegovini, te Demokratske partije Srba u Makedoniji. Politički izbor se poistovećuje sa nacionalnim identitetom radi ideološkog i organizacionog, „akcionog“, jedinstva srpskih nacionalista i njihove političke dominacije. U nacionalističkoj interpretaciji politike samo i isključivo pripadnici jedne partije su Srbi, ostali su „sumnjivi“ Srbi ili izrodi od srpstva, poput Milorada Pupovca ili Rade Trajković. Naravno cilj je dvojak, ostvarenje materijalnih interesa i/ili simbolička besmrtnost u službi „svetog“ kulta srpske nacije.

U navedene svrhe srpski nacionalisti koriste razne metode u sadašnjem crnogorskom političkom trenutku, ne samo dehumanizaciju političkih organizacija i političara koje percipiraju kao prepreku ili pretnju realizaciji „srpskog sveta“, već i trolovanje među pristalicama drugačijeg projekta budućnosti, Crnoj Gori integrisanoj u Evropsku uniju. EU i „srpski svet“ su „ontološki“, vrednosno i organizaciono, ideološki i kulturno alternativni i međusobno isključujući projekti, kao što su to bile Jugoslavija i Velika Srbija. U cilju podrivanja projekta Crne Gore integrisane u „evropski svet“, perfidno se koristi i trolovanje poput onog koje dolazi od ljudi koji se pozivaju na vrednosti i nasleđe nekadašnjeg Liberalnog saveza Crne Gore. Jedan od načina delovanja je relativizacija i manipulacija činjenicama radi unošenja sumnje u kredibilitet referenduma 2006. godine, te posledično tome i u projekat evropske Crne Gore.

Ovi pseudoliberalni trolovi crnogorski referendum iz 1992. godine poistovećuju sa Podgoričkom skupštinom, a glavnom društvenom akteru koji je sproveo taj referendum, DPS-u, osporavaju moralno pravo da kritikuje odluke Podgoričke skupštine, odnosno da se zalaže za suverenu i evropsku Crnu Goru. U toj analizi namerno prelaze preko istorijskih činjenica. Uslovnost i identitetska odrednica odluke Podgoričke skupštine stvaranjem Jugoslavije, odnosno „ujedinjenjem u zajedničku Otadžbinu troplemenog naroda Srba/Hrvata/Slovenaca“, je za trolove nebitna. Politička i vrednosna ambivalentnost referenduma iz 1992. godine je trolovski zanemarena. Vredi podsetiti da je tada referendumsko pitanje bilo dvosmisleno formulisano: „Da li ste za to da Crna Gora, kao suverena republika, nastavi da živi u zajedničkoj državi – Jugoslaviji potpuno ravnopravno sa drugim republikama koje to budu željele?“. U formulisanju političke odluke korišćen je afektivan i voljni naboj biračkog tela u uslovima rata, srpske nacionalističke propagande i potpune kontrole vojne sile od strane Beograda, za afirmaciju pojma suverenosti republika i postojećih granica. Ova dvoznačnost referendumskog pitanja je podrila princip suverenosti etničke grupe kroz pravo na samoodređenje, na kom je insistirao srpski nacionalizam radi legitimizacije rata za teritorije Hrvatske i Bosne i Hercegovine. Iz tog razloga srpski nacionalisti su bili protiv bilo kakvog referenduma, te u Srbiji nije ni organizovan. Istina koju srpski nacionalisti i njihovi trolovi i danas sakrivaju je da bez šireg državnog okvira u kom bi postojao balans, kroz učešće drugih entiteta ili naroda u suverenitetu, Crna Gora i njeno stanovništvo su uvek bili i bili bi držani u inferiornom položaju u odnosu na Srbiju. Dokaz tome je i kratkotrajno iskustvo tzv. SR Jugoslavije, međunarodno nikada priznate države, kao i Državne zajednice SCG. U nekoliko godina došlo je do razumevanja ove činjenice i potpune promene u stavovima građanki i građana Crne Gore. Završni akt racionalnog, saznajnog procesa ponovnog sticanja međunarodnog subjektiviteta kao pretpostavke ravnopravnosti i slobode odlučivanja o sopstvenom projektu budućnosti, bio je referendum iz 2006. godine. Trolovi nisu slučajno izabrali temu, Podgoričku skupštinu, jer je uklopljena u širu kampanju imajući u vidu da je istovremeno lansiran film, „kulturno delo“, „Crna Gora – međa istine i laži“. Osnovna teza sponzora ovog dela, uključujući i brata osuđenog ratnog zločinca Radovana Karadžića, je čista laž i istorijski falsifikat. Oni tvrde da je Ustavom iz 1905. godine Crna Gora definisana kao država srpskog naroda, a ne kao „ustavna našljedna monarhija“, te da je Podgorička skupština samo potvrdila tu navodnu činjenicu. Ovo novo tumačenje odluke Podgoričke skupštine i crnogorskog ustava iz 1905. godine je u funkciji kulturološke pripreme nameravanog budućeg potpunog priključenja, aneksije, Crne Gore Srbiji, slično Vojvodini, umesto propalog dualizma „ujedinjenja“ u Kraljevinu SHS ili u SRJ i DZSCG.

Drugi primer trolovanja protiv projekta evropske Crne Gore je još perfidniji jer igra na traume i strahove, a koristi i sadašnjeg predsednika Crne Gore, Jakova Milatovića. Nesumnjivo je da je akcija deportacija Bošnjaka iz Crne Gore maja 1992. godine, događaj čija priroda i značaj nije dovoljno rasvetljen, makar autoru ovog teksta, a koji zahteva pijetet prema žrtvama i njihovim porodicama. Međutim, činjenica je da su te ljude srpski nacionalisti pobili u Bosni i Hercegovini, u Foči, iliti „Srbinju“. Plemenitu akciju izvinjenja porodicama žrtava, u kontekstu sadašnjeg političkog trenutka, trolovi usmeravaju ka diskreditaciji evropske Crne Gore, jer njihov cilj nije razumevanje ideoloških i drugih uzroka i okolnosti zločina srpskih nacionalista u Foči nad deportovanim Bošnjacima, već nešto sasvim drugo. U datom kontekstu trolovi smišljeno unose sumnju, kod pojedinih učesnika u sadašnjem političkom dijalogu, oko formiranja proevropske crnogorske vlade.

Naime, teza trolova je da ako je glavni akter članstva Crne Gore u NATO i njenog statusa kandidata za članstvo u EU, DPS, posredno odgovoran za zločin u Foči, onda nema razlike između njih i srpskih nacionalista iz koalicije za srpsku (bolju) Crnu Goru. Samim tim nema razlike, između evropske i srpske Crne Gore, i jedni i drugi su imali i imaju isti odnos prema Bošnjacima. Dakle, cilj ovog trolovanja je poljuljati stav Bošnjačke stranke koja je odlučno odbila saradnju sa srpskim nacionalistima, prihvatajući evropske orijentisane Srbe kao svoje prirodne partnere u realizaciji projekta evropske Crne Gore. U Srbiji, u okviru „građanista“, odmah su se javili trolovi koji su amplifikovali ovaj događaj radi diskreditacije Mila Đukanovića kao značajnog personalnog aktera afirmacije evropske platforme u Crnoj Gori. Cilj ovih tumačenja nije poistovećivanje Đukanovića sa srpskim nacionalistima, jer je to jednostavno neubedljivo, već unošenje sumnje u evropsku platformu kao vrednosno i ideološku drugačiju od „srpskog sveta“ i minimiziranje krivice srpskih nacionalista za zločine protiv čovečnosti u Foči i drugim gradovima Bosne i Hercegovine devedesetih godina prošlog veka. Ako već nema vrednosne razlike između evropske i srpske nacionalističke platforme u odnosu prema Bošnjacima, i ako je sve to isto, trolovi navode Bošnjake na zaključak da i nemaju pravog izbora, gurajući ih u apatiju ili u dodvoravanje i podilaženje „jačem“. Takav stav je isključivo u korist srpskog nacionalizma, jer demorališuće deluje na pobornike evropskog projekta crnogorskog društva, a istovremeno „osnažuje“ srpske nacionaliste. Trolovska interpretacija zločina protiv čovečnosti u Foči, u svesti srpskih nacionalista izaziva samo afektivnu reakciju da se isti ponovi, jer su i oslobođeni krivice njenom relativizacijom, a kako je to već lapidarno poručila Bošnjacima ona nesrećnica iz Banja Luke „neka smo vas pobili“, za šta je odlikovana u Beogradu, stipendijom na studijama bezbednosti.

Defetizam koji šire pojedini trolovi među „građanistima“ u Srbiji, u simfoniji sa njihovim istomišljenicima u Crnoj Gori nije iznenađujući, jer deluje na jedinstvenom kulturno-informativnom prostoru koju čine Srbija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, a delimično i  Kosovo i Makedonija. Taj prostor korespondira sa „ontološkim prostorom srpskog sveta“. Sve što je korisno za srpske nacionaliste, uključujući i trolove, u cilju diskreditovanja evropskog projekta zajedničke budućnosti kao alternative „srpskom svetu“ na tom prostoru, angažovano je kako bi se sprečilo crnogorsko društvo da napravi odmak od srpskog nacionalizma, „srpskog sveta“ i „ruskog mira“.