DIPLOMATSKA PITALICA: Ko je jedini odbio stav EU o Izraelu?

Njemačka štampa piše o Viktoru Orbanu, koji je još jednom odbio da prihvati zajednički stav EU, ovaj put o Izraelu. Ali na taj način se Orban sve više izoluje u EU, a ni kod kuće mu baš ne ide dobro.

“Koja je to zemlja, jedina članica, koja nije prihvatila stav EU o eskalaciji na Bliskom istoku, uključujući poziv na trenutni prekid vatre, pitao je jedan novinar u utorak uveče Žosepa Borela. A ovaj je neuobičajeno otvoreno odgovorio: Bila je to Mađarska, kao što ste vjerovatno pretpostavili”, prenose autori teksta u Zidojče cajtungu.

Njemački list izvještava da je “poslije video-konferencije, ministar spoljnih poslova Mađarske Peter Sijarto rekao da principijelno ima problema s evropskim izjavama o Izraelu. Premijer Orban razvio je bliske veze s premijerom Benjaminom Netanjahuom, pa tako Mađarska važi za zemlju u EU u kojoj Izrael uživa najveću podršku. Mađaru je smetala činjenica da, u zajedničkoj izjavi koju je formulisao Borel, uprkos pravu na samoodbranu, Izrael mora da poštuje međunarodno humanitarno pravo i da deložacije u istočnom Jerusalimu moraju da se okončaju”.

Zidojče cajtung podsjeća da je “prije manje od deset dana Mađarska blokirala deklaraciju EU o kineskom zakonu o bezbjednosti za Hong Kong. Krajem marta, Mađarska je doduše podržala sankcije EU protiv četvorice Kineza zbog suzbijanja muslimanskih Ujgura u Sinđangu, ali je ministar spoljnih poslova Peter Sijarto kazne javno nazvao besmislenim i štetnim. I prije toga je Mađarska štitila Peking od kritika i EU”, napominje se u tekstu i naglašava: “Orban voli da prijeti svojim vetom, na primjer u pregovorima o budžetu EU. Takođe, nijedna članica svoje protivljenje zajedničkim stavovima EU ne pokazuje tako provokativno kao Mađarska.”

“Jedno od objašnjenja činjenice da Budimpešta štiti Peking i Moskvu, mogle bi biti rastuće ekonomske veze”, procenjuje Zidojče cajtung. “Mađarska je od svojih istočnih partnera uzela kredite za velike infrastrukturne projekte. A o uslovima tih kredita se ništa ne zna, jer, kako što je to uobičajeno za Orbana, relevantni ugovori s istočnim partnerima su strogo povjerljivi”, navodi Zidojče cajtung.

Gospodin nem

Isti list donosi i sljedeći komentar autorke Katrin Kalvajt: “‘Nem’ na mađarskom znači ‘ne’, i ta riječ se trenutno često čuje u EU. Viktor Orban rekao je ‘nem’ mehanizmu vladavine zakona, a kada to nije pomoglo, zaprijetio je sa ‘nem’ budžetu EU. Rekao je ‘nem’ kada je izraz rodna ravnopravnost trebalo da se pojavi u jednom saopštenju sa socijalnog samita EU. On kaže ‘nem’ rezolucijama protiv Kine i Rusije. A sada je rekao ‘nem’ zajedničkom pozivu EU na prekid vatre na Bliskom istoku”.

“Nekada je kako legendarni, tako i namršteni sovjetski ministar spoljnih poslova Andrej Gromiko važio za ‘Gospodina njet’, jer je tokom Hladnog rata odbacivao svaki kompromis u Savetu bezbednosti UN. Sada se čini da je Mađarska u hladnom ratu protiv sopstvenih partnera“, navodi se u komentaru.

“Orban je i dalje nepokolebljivo odan svom prijatelju Benjaminu Netanjahuu i odbija da kritikuje Moskvu i Peking. Približavanje dvjema silama na istoku već godinama je politika Vlade u Budimpešti. Orban želi da se zaštiti od gubitka moći u EU, kao i u svojoj zemlji. Velike projekte finansira novcem iz Rusije i Kine, i vjeruje da time kupuje politički suverenitet. Ali vara se. Time samo i sebe i svoju zemlju čini zavisnijim od stranih gospodara”, zaključuje se u komentaru Zidojče cajtunga.

Najviše žrtava korone

Tekst u listu Rajniše post koji potpisuje Ulrih Krekel za očinje konstatacijom: “Viktoru Orbanu baš ne ide dobro”.

I nastavlja ovako: “Iznad svega, tu je jedna brojka koju šef vlade Mađarske ne može da sakrije, čak ni svojom rigidnom medijskom politikom: 2.997 smrtnih slučajeva od kovida 19 na milion stanovnika. To je najgora vrijednost na svijetu. Mađarska procentualno ima skoro petnaest puta više žrtava korone od Indije, kod koje ta brojka iznosi 204”.

“Za premijera koji vlada jedanaest godina apsolutnom većinom, to nije samo gorka računica. To je iznad svega dokaz da je loše radio svoj posao. I zato je sada i sam pod pritiskom, jer u Mađarskoj se za jedanaest mjeseci bira novi parlament”, piše Rajniše post.

“Ako se može vjerovati budimpeštanskom politikologu Gaboru Toroku, prvi put za jedanaest godina Orban itekako ima razloga da se zabrine za svoju moć. A to nema veze samo s pandemijom. Orban ima još većih problema u EU. Nakon višegodišnjeg spora, Fides je sredinom marta morao da napusti Evropsku narodnu stranku (EPP)”, podsjeća njemački list.

“Orban je sam otišao i tako izbjegao da bude izbačen iz hrišćanske konzervativne partijske porodice, kojoj pripadaju i njemačke CDU/CSU. On koji je nekada bio pod okriljem Helmuta Kola, izgubio je podršku najmoćnije države EU. Njemačkim konzervativcima je prevršilo, zbog njegovih napada na Brisel i njegove antidemokratije”.

Ni izlazak iz EU nije nezamisliv

“Orban je sada prilično izolovan u Evropi. Bregzitom su otišli moćni EU-skeptici iz Britanije, u Italiji je desničar Mateo Salvini izgubio uticaj, a postoje pukotine i u Orbanovom savezu sa poljskim PiS-om. To prije svega ima veze s Orbanovom bliskošću s ruskim predsednikom Vladimirom Putinom, koji se u Varšavi doživljava kao agresor. Pritom moskovska nuklearna kompanija Rosatom nastavlja sa izgradnjom novih reaktora u nuklearnoj elektrani Paks u Mađarskoj. A kada je korona zimus u Mađarskoj izmakla kontroli, vlada je kupila rusku vakcinu Sputnjik V, ne čekajući odobrenje EU”, piše Rajniše post.

List konstatuje da će “ove jeseni, kada se povuče Angela Merkel, Orban biti šef vlade sa najdužim stažem u EU. S druge strane, izgleda da budućnost pripada drugima: 34-godišnjem austrijskom kancelaru Sebastijanu Kurcu, na primer, ili Analeni Berbok (40), zvijezdi nemačkih Zelenih. Njena stranka u parlamentu EU ima najtvrđi kurs protiv Orbana”.

“Na kraju, moglo bi doći do frontalne konfrontacije u kojoj više ne bi bio isključen ni ‘Hungegzit’, izlazak Mađarske iz EU. Kako bi osigurao svoju autoritarnu moć, Orban bi mogao da se uzda u Rusiju i Kinu. A da li će mu to uspjeti? I o tome 2022. odlučuju birači u Mađarskoj”, zaključuje se u tekstu lista Rajniše post.