NAKON 200 GODINA: Francuska podijeljena oko Napoleona, vizionar ili tiranin

Ove godine u Francuskoj se obilježava 200. godišnjica smrti vojskovođe i cara Napoleona Bonaparte, što je probudilo neke stare suprotnosti, pokrenulo diskusije i još jednom oživjelo davne istorijske događaje.

Za neke je bio vojni genije, strateg i vizionar koji je Francuskoj ostavio centralizovanu modernu administraciju i u narodu trajno stvorio osjećaj ponosa. Za druge je bio tiranin i mesar koji je porazom kod Vaterloa ispustio iz ruku prevlast Francuske u Evropi. Napolen Bonaparta odavno izaziva divljenje i averziju, čak i u Francuskoj. Sada, uoči 200. godišnjice njegove smrti 5. maja 1821. godine, te strasti ponovo su oživljene.

Zamjenik ljevičarske stranke “Nepokorena Francuska” nedavno je izjavio da, “Nije na republici da slavi svog grobara”. Predstavnik desnice Žan Luj Debre, bivši šef Ustavnog vijeća, rekao je da bi “pretjerivanje” u ovom smislu bila “provokacija”.

Pokret Black Lives Matter ohrabrio je one koji odbacuju bilo kakvu glorifikaciju nekadašnjeg francuskog cara koji je vratio ropstvo u Francuskim Antilima 1802. godine. Socijalista Nikolas Majer-Rosignol, gradonačelnik Ruena, rekao je da želi zamijeniti impozantni bronzani kip cara na konju, koji stoji ispred njegove gradske vijećnice u Normandiji.

Ipak, Francuzi shvataju da veliki dio svoje moderne države i njenih institucija, a i političkih ambicija koje Francuska ima i danas, duguje “malom Korzikancu”.

Kao prvi konzul, Napoleon je stvorio francuski pravni zakonik, Francusku banku, administrativni sistem, reformisao školstvo i mnoge toga drugog. U anketi sprovedenoj 2016. godine naveden je kao drugi po važnosti Francuz u istoriji, nakon Šarla de Gola. Njegova grobnica u Les Invalides, koja leži u sjajnoj izolaciji u kripti ispod kupole, posjećuje preko milion turista godišnje.

Ovog proljeća biće objavljeno desetine novih knjiga, ističu iz “Fondacije Napoleon”, ali i održan veliki broj konferencija i velika izložba u Parizu kojima se na taj način obilježava ova značajna godišnjica. “Imamo sve razloge da se ponosimo njima”, rekao je Patris Genifi, istoričar, koji ga po značaju smatra jednakim Aleksandru Velikom ili Juliju Cezaru.

Predsjednik Emanuel Makron još se nije izjasnio o ovome. Zanimljivo je da je nekadašnji predsjednik Francuske Žak Širak odbio 2005. godine da obilježi 200. godišnjicu Napoleonove pobjede kod Austerlica.

U francuskim medijima vodi se diskusija kako postupiti ove godine i da li je Napoleonovo naslijeđe štetno ili korisno za Francusku.