“PEGAZ”: Špijunski softveri prijetnja demokratiji

Otkrića konzorcijuma novinskih organizacija da su novinari, aktivisti za ljudska prava i opozicioni političari bili na meti autoritarnih režima i desničarskih populističkih vlada koristeći špijunski softver izraelske kompanije za njihovo praćenje, svojevrsni je poziv međunarodnoj zajednici da postavi ograničenja u upotrebi i distribuciji tehnologije za nadzor štiteći time budućnost demokratije.

Kako prenosi danas Radio slobodna Evropa (RSE) pisanje svjetskih medija, aktivističke grupe pozivaju vlade da se angažuju u regulisanju prodaje špijunskog softvera nakon što su velike novinske kuće objavile podatke koji pokazuju da su telefoni stotina novinara, aktivista, disidenata i advokata širom svijeta bili meta softvera za invazivnu prismotru, ukazuje časopis Tajm (The Time).

“Industrija je pokazala da nije u stanju da sama radi policijski posao, dok se vlade – uključujući demokratske države – kriju iza nacionalne bezbjednosti da bi prikrili zloupotrebe nadzora”, navodi se u saopštenju grupe za digitalna prava Akses nau (Access Now).

Skup podataka, dobijen od neprofitne medijske organizacije Forbiden storiz (Forbbiden Stories), podijeljen s organizacijom Amnesti internešenel (Amnesty International) i nekoliko publikacija, sadrži listu telefonskih brojeva za koje se vjeruje da su izabrani za nadzor klijenata NSO grupe, izraelske kompanije koja je razvila dio špijunskog softvera pod nazivom “Pegaz” koji može da dopre do informacija s pametnog telefona.

Potencijalne razmjere dometa softvera prvi put otkrivaju do koje mjere vlade širom svijeta koriste novo privatno tržište za špijunski softver, ocjenjuje američki časopis, dodajući da je špijunska industrija i dalje uglavnom neregulisana, djelimično i zbog toga što su same države često korisnici tih usluga.

List Fajnenšel tajms (The Financial Times) u svom uredničkom komentaru navodi da špijunski softver “Pegaz” omogućava korisniku da prodre u najmračnije uglove pametnih telefona – lične podatke, privatne poruke, slike i liste kontakata i može da uključi kamere i snimače.

Tehnologija je, dodaje list, osmišljena da cilja teroriste i kriminalne grupe, ali je navodno postala sredstvo za države da špijuniraju kritičare, disidente i druge.

Godinama je globalna špijunska industrija poslovala iz sijenke, izložena samo organizacijama za ljudska prava i novinarima. Industrija tvrdi da se radi o borbi protiv kriminala i terorizma.

Međutim, članovi industrije je često prodaju vladama koje izjednačavaju “kriminal” i “teror” s “kritičarima” i “neslaganjem”, napisali su za Vašington post (The Washington Post) profesor prava na Univerzitetu Kalifornija Dejvid Kej (Kaye) i Maritje Šaake (Marietje Schaake), direktorka za međunarodnu politiku u Centru za sajber politiku Univerziteta Stanford.