SPREMNI DA IM PRUŽE OTPOR: Talibanima objavljen rat?

Bez obzira na strateški uspeh talibana, njihov broj i vojnu moć, nijesu svi Avganistanci prihvatili novu vlast

U Pandžšeru, jedinoj provinciji koju ekstremisti nijesu mogli da osvoje, formiran je pokret otpora.

Na čelu pokreta otpora našao se vršilac dužnosti avganistanskog predsjednika Amrulah Saleh i Ahmad Masud, sin poznatog komandira Ahmada Šaha Masuda. Masud je izjavio da su stanovnici Pandžšera spremni da talibanima pruže otpor i da ne predaju provinciju.

Pandžšer je jedna od 34 avganistanske provincije u kojoj većinsko stanovništvo čine Tadžikistanci. Ona je strateški važna jer se tu nalaze najpogodniji planinski prolazi koji povezuju južni i sjeverni dio zemlje, dok složeni sistem pritoka istoimene rijeke u uskim klancima pruža odlično utočište u slučaju ratnih dejstava.

Pandžšer je nepristupačna tvrđava koja je sa svih strana okružena planinama. Tokom 1980-ih godina sovjetska vojska je izvela devet operacija, ali otuda nijesu uspeli da istjeraju neprijatelje. Oni bi se svaki put brzo pregrupisavali. Komandant 40. armije general Igor Rodionov smatrao je da su borbe u Pandžšerskoj klisuri najteže. Ovdje se moglo ući samo kroz uzan prolaz iz rejona Čarikar, susjedne provincije Parvan.

Upravo su ovde snage otpora nanijele prvi udarac talibanima. Prošle nedjelje su odredi Saleha i Masuda povratili kontrolu nad Čarikarom i putem prema klisuri. Pored toga, uspjeli su da prekinu strateški važan put kroz tunel Salang koji povezuje Kabul sa Mazari-Šarifom, najvećim gradom na sjeveru Avganistana. Vojni uspjesi pobunjenika ozbiljno su omeli logistiku talibana.

Foto: Tanjug/AP Photo/Rahmat Gul, FileT

Očigledno je da je Pandžšer kost u grlu nove vlade. Međutim, talibani za sada nijesu pokušali da napadnu centar otpora.

“Militanti su oprezni, jer ne znaju kakve snage će im pružiti otpor. Odavde je, prije dvadeset godina, Sjeverna Alijansa pod komandom Ahmada Šaha Masuda krenula u rat protiv talibana. Međutim, on je imao međunarodnu podršku. Da li će i njegov sin naći saveznike veliko je pitanje i od toga zavisi da li otpor ima šanse”, objasnio je ekspert za Bliski i Srednji istok Abas Džuma. Ahmad Masud se već obratio međunarodnoj zajednici. U pismu koje je objavljeno u listu “Vašington post”, on je pozvao da mu pomognu u naoružanju, municiji i opremi, podvukavši da talibani nijesu problem samo avganistanskog naroda. Ekstremisti mogu pretvoriti državu u centar islamskog terorizma protiv demokratskih država.

“SAD i njihovi saveznici su napustili bojno polje, međutim, Amerika još uvek može postati ‘veliki arsenal demokratije’, kako je rekao Frenklin Ruzvelt, došavši u pomoć Britancima pred ulazak SAD u Drugi svjetski rat. Sa istim ciljem preklinjem avganistanske prijatelje na Zapadu da nas podrže u Vašingtonu i Njujorku, da nas podrže u Kongresu i administraciji Bajdena, u Londonu, gdje sam se školovao i u Parizu gdje su proljetos, u čast mog oca, nazvali aleju na Jelisejskim poljima”, naveo je Ahmad Masud.

EPA-EFE/JALIL REZAYEE

Bez podrške spolja slabe su šanse da se pruži otpor talibanima. Pandžšer je u potpunosti okružen. Talibani kontrolišu granice i imaju impozantan arsenal naoružanja koje su zaplijenili u vojnim bazama. Prema najskromnijim proračunima, teroristi mogu da pošalju oko 100.000 vojnika na pobunjeničke provincije, a Saleh i Masud nemaju više od 5.000 ljudi pod oružjem.

Naravno, sin poznatog komandira ima veliki autoritet među avganistanskim Tadžikistancima za kojim će najvjerovatnije krenuti veći broj lokalnog stanovništva. Međutim, malo je to za ozbiljan otpor talibanima. Masud to shvata i razmatra razne varijante. Tokom vikenda je dao intervju listu “Ašard Al Asvat” u kome je izjavio da održava kontakte sa talibanima. On je podvukao da je spreman da sa svim protivnicima napravi kompromis i da u državi formira inkluzivnu vladu u čiji sastav će očigledno ući i emigranti iz Pandžšera. On je dodao, da je kategorički protiv vlasti koja bi se sastojala isključivo od talibana.

Prema Pandžšeru su krenule jedinice vladinih snaga koje su odbile da se priključe talibanima.

Izvor iz avganistanske prijestonice saopštio je Sputnjiku da je prema regionu, pod rukovodstvom generala Abdul-Rašida Dustuma, krenulo 10.000 ljudi sa naoružanjem i tehnikom, uključujući i tenkove.

Mnoge su obučili zapadni instruktori koji imaju iskustva u borbi sa talibanima i što je važnije, oni su sačuvali motivaciju za borbu. Jedinice prve linije fronta su već stigle do odredišta.

EPA/MUHAMMAD SADIQ

Pored toga, Saleh i Masud računaju na podršku stanovnika drugih provincija. Oni pozivaju Avganistance da pruže otpor talibanima. Kako su pokazali događaji koji su se desili posljednjih dana, državi nedostaju oni koji su spremni da pruže otpor. Tako su 19. avgusta, stotine stanovnika Kabula izašle na ulicu sa antitalibanskim parolama i državnim zastavama. Na mitinzima u Asadabadu poginulo je nekoliko ljudi, dok su u Dželalabadu islamisti pucali na demonstrante i ubili troje ljudi. Što su militanti suroviji, otpor Avganistanaca je snažniji.

“Avganistan klizi u građanski rat i talibani su u problemu. Da, oni kontrolišu glavnu teritoriju Avganistana, ali postoje žarišta koja pružaju otpor. Pored toga, treba imati u vidu da je to planinska zemlja i da talibani imaju gdje da se sakriju. Zapad će početi da podržava snage otpora samo ako otpor bude imao smisla.

Nameće se pitanje: da li se isplati Sjedinjenim Američkim Državama i Zapadu da u trenutnoj situaciji podržavaju pokret otpora Talibanima? Naravno da im se isplati, jer će u Avganistanu ostati napetost i situacija se uvijek može iskoristiti protiv Rusije i Kine”, rekao je u intervjuu politikolog Igor Šatrov. Na poziv Ahmada Masuda Zapad za sada nije reagovao, a i Vašington i Brisel ćute.