TAKO TO RADE HOLANĐANI: Za portal Luča govori Maja Bulatović-Ćalasan, internista imunolog

O iskustvu Holandije, koja ima jedan od najboljih zdravstvenih sistema u Evropi, za Portal Luča govori dr Maja Bulatović Ćalasan,  internista-imunolog, alergolog i farmakolog sa Univerzitetskog centra  u Utrehtu.

Holandske vlasti od početka pandemije forsiraju tzv, “inteligentni” lock down, čuvajući ekonomski interes, ali i iskazujući povjerenje u svoje građane da će na najbolji način prihvatiti i poštovati mjere.

Budite pametni, poruka je holandskih vlasti građanima, a oni sudeći po svemu, pokazuju da to i jesu, jer – iako je ta zemlja od septembra pogođena drugim talasom – na 17 miiona stanovnika, trenutno je u bolnicama 180 pacijenata sa teškom kliničkom slikom.

Dr Maja Bulatović Ćalasan završila je studije medicine u Holandiji, potom doktorske studije i sada radi na odjeljenju interne medicine.

Predstavite nam instituciju u kojoj radite, koja je obrazac holandskog zdravstvenog sistema?

-U Univerzitetskom Medicinskom Centru Utrecht (UMCU) radi 700 specijlista i 800 ljekara specijalizanata. UMCU je jedan od 8 akademskih medicinskih centara. Na odjeljenju interne medicine, gdje ja radim, ima više od 50 internista raznih subspecijalizacija koji zajedno pokrivaju mnogobroje poliklinike i 6 kliničkih odjeljenja. Tokom drugog talasa korone koji traje od septembra, otvorena su dva posebna COVID odjeljenja pod jurisdikcijom interne medicine i pulmologije sa maksimalno 52 kreveta (od kojih je trenutno popunjeno oko 40). Kapacitet intenzivne njege u UMCU u normalnim uslovima je oko 30 kreveta, a trenutno je proširen na 40, samo za pacijente oboljele od COVID-a.

Kakva je epidemiološka situacija u Holandiji sada?         

U Holandiji je od septembra počeo drugi talas. U protekloj nedjelji je bilo 43 hiljade zaraženih, sto je oko 12% pozitivnih od ukupnog broja testiranih. Taj broj je nešto manji u odnosu na novembar ove godine što znači da mjere predostrožnosti funkcionišu. U bolnicima širom zemlje, trenutno se nalazi oko 1300 pacijenata od kojih je 180 na intenzivnoj njezi. Od početka pandemije je preminulo više od 10.000 ljudi usljed COVID-19 infekcije.

Šta je po vašem mišljenju suština tzv. inteligentog lock-downa?

Cilj inteligentnog lock-downa je smanjenje stepena zaraze kroz zatvaranje onih sektora koji imaju najvećeg udjela u povećanju broja zaraženih, kao i održavanje sektora kao sto su škole, vrtići , kao i onih čije zatvaranje ili parcijalno zatvaranje bi imalo velike posljedice na ekonomiju zemlje. Drugi cilj inteligentnog lock-downa je da se zaštite najugroženije grupe i da zdravstvo nastavi da radi relativno normalno u domenima nevezanim za COVID.

Sve to, uz poštovanje osnovnih pravila: rad od kuće, smanjeno kretanje izmjeđu gradova, nošenje maski u zatvorenim javnim prostorijama, izbjegavanje rukovanja, poštovanje distance od 1.5m, izbjegavanje skupova od više od 30 osoba (uz postovanje distance) u javnim prostorijma, izbjegavanje kućnih posjeta ili izleta sa više od troje odraslih ljudi iz različitih domaćinstava.

Od ponovnog uvođenja mjera, stanovništvo se ponaša mnogo disciplinovanije i ljudi se pridržavaju pravila.

Ko u Holandiji propisuje je mjere i smatrate li da građani imaju povjerenja u donosioce odluka?

Mjere propisuje Ministarstvo zdravlja i sporta koje savjetuje “Outbreak Management Team” sastavljen od eksperta (epidemiolozi, mikrobiolozi, internisti, pulmolozi itd). Svake dvije nedjelje se na pres konferenciji naciji obraća premijer drzave i ministar zdravlja i sporta, objašnjavajuci odluke. Ova strategija je učinkovita jer gradjani od početka imaju povjerenja u donešene odluke i pravila se uglovnom dobro poštuju.

Da li je COVID uticao na tretman pacijenata sa drugim oboljenjima?

Svakako. Usljed prvog talasa COVID- a, regularna zdravstena njega je bila smanjena na minimum. U ljetnjem periodu, poslije prvog talasa, nastale su dugačke liste čekanja za polikliničku njegu pacijenata i za selektivne hirurške zahvate. Zato se za vrijeme drugog talasa teži ka održavanju regularne zdravstvene njege. Konkretno u akademskoj bolnici u Utrecht-u, na COVID odjeljenjima rade ljekari raznih specijalizacija preko centralno napravljene šeme rada, tako da se omogući rotiranje različitih ljekara, a ne isključivo internista ili pulmologa. Na taj način se pokušava maksimalno moguće održati regularna zdravstvena njega.

Iako ste se i školovali i radite u Holandiji, često ste u Crnoj Gori, a takođe i pratite situaciju. Kako komentarišete stanje u našoj zemlji?

Saglasna sam sa kolegama u Crnoj Gori da je stanje vrlo ozbiljno. Poštovanje pravila je esencijalno za suzbijanje širenja virusa, ne samo na javnim površinama, već i u kućnim uslovima gdje je pravila mnogo teže poštovati. Pritisak na zdravstvo u Crnoj Gori je ogroman,  a riječi hvale nijesu dovoljne za zdravstvene radnike epidemiologe koji su u tako malom broju, a testiraju i liječe toliki broj zarazenih. Zato je i moja poruka – poštujte mjere da bi na taj način zaštitili sebe, svoje najbliže i one koji su najviše ugroženi, ali i da biste pomogli onima koji se bore za vas.