VESNA SIMOVIĆ ZVICER: Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju nije usklađen sa Zakonom o štrajku!

Epidemiološka situacija se u velikoj mjeri odrazila na prosvjetne radnike i implementaciju obrazovnog sistema učenja i rada sa đacima i studentima. Prosvjetni radnici širom svijeta su često štrajkovali, nezadovoljni odlukama koje se donose u skladu sa trenutnim epidemiološkim mjerama. Međutim, pitanje je da li je štajk uopšte dozvoljen i ko za njega snosi posljedice.  U razgovoru za portal Luča predsjednica sudskog savjeta doc.dr Vesna Simović Zvicer je kazala da u slučaju štrajka, nastavnik u školi ne može biti sankcionisan, osim ukoliko odbije da izvršava obeveze u toku minimuma procesa rada i ukoliko sprječava kolege koje ne štrajkuju u izvršavanju radnih obaveza ili ukoliko onemogućava da se koriste sredstva rada.

“A to što je štrajk nezakonit, odnosno što nijesu ispoštovane odredbe koje se tiču sadržine odluke o stupanju u štrajk, rokova u kojima se dostavlja odluka direktoru i resornom ministarstvu, ili ako je u pitanju neki drugi razlog za nezakonitost, može da bude razlog za otkaz samo zaposlenima koji su izabrani za članove štrajkačkog odbora”, ističe Simović Zvicer.

Prema njenim riječima, Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju u članu 11, stav 1, tačka 8 kao jedan od razloga za davanje otkaza prosvjetnim radnicima, predviđa da nastavnik učestvuje u štrajku koji je organizovan suprotno propisima.

“Ovakvo rješenje je suprotno Zakonu o štrajku (“Sl. list CG”, br. 11/2015) koji u slučaju nezakonitog štrajka daje mogućnost otkazivanja ugovora o radu i koji je predviđen samo za članove štrajkačkog odbora, ne i za učesnike u istom”, pojašnjava doc.dr Vesna Simović Zvicer.

Naglašava da je ova odredba nelogična, jer štrajk može biti nezakonit zbog propusta formalne prirode, kao što je na primjer sadržina odluke o stupanju štrajk.

     “Iz ovog razloga je neshvatljivo i neopravdano da zbog propusta štrajkačkog odbora, koji je odgovoran za vođenje štrajka, posljedice trpe učesnici u istom, koji često ne poznaju formu odluke, niti učestvuju u njenom sastavljanju.  Zakon o štrajku u ovom dijelu razdvaja odgovornost članova štrajkačkog odbora i učesnika u štrajku”, naglašava Simović Zvicer.

Kako kaže, članovima štrajkačkog odbora koji su organizovali štrajk suprotno ovom zakonu može prestati radni odnos otkazom ugovora o radu od strane poslodavca, na osnovu pravosnažne odluke nadležnog suda da je štrajk nezakonit.

    “Sa druge strane, učesnici u štrajku će odgovarati disciplinski za težu povredu radne obaveze, ukoliko u toku štrajka  ugrožavaju bezbjednost lica i imovine ili zdravlje ljudi ili koji sprječavaju zaposlene koji ne učestvuju u štrajku da rade, odnosno onemogućavaju nastavak rada po okončanju štrajka ili sprečavaju poslodavca da koristi sredstva i raspolaže istima kojima poslodavac obavlja djelatnost. Takođe, težu povredu radne obaveze čini i zaposleni koji odbije da izvrši nalog poslodavca izdat radi obezbjeđivanja minimuma procesa rada”, dodaje naša sagovornica.

Da bi ostvarivanje prava na štrajk u obrazovanju bilo jasnije, potrebno je ukazati na važne stavke.

“Pravo na štrajk  u Crnoj Gori ima nivo Ustavom zajamčenog prava. Zakon o štrajku, koji je u primjeni od marta 2015. godine sadrži sveobuhvatnu definiciju štrajka, pa se štrajk definiše kao prekid rada koji zaposleni organizuju radi zaštite svojih profesionalnih, ekonomskih i socijalnih interesa po osnovu rada. Pri tome, pod prekidom rada se podrazumijeva organizovano i neprekidno odbijanje zaposlenih da izvršavaju radne zadatke (zbog čega ne mogu trpjeti posljedice u vidu otkaza ili disciplinske odgovornosti). Pored opštih uslova za organizovanje štrajka, koji mogu biti materijalno-pravni (dozvoljenost štrajka, sadržina odluke o stupanju u štrajk) i formalno – pravni (tiču se rokova za dostavljanje odluke o stupanju u štrajk, subjekata kojima se dostavlja odluka i dr.), za djelatnosti od javnog interesa predviđena su još neka ograničenja (koja se tiču dužih rokova za najavu štrajka, obaveze otpočinjenja mirenja prije dana koje je određen za početak štrajka i obezbjeđivanja minimuma procesa rada)”, pojašnjava predsjednica Sudskog savjeta Vesna Simović Zvicer.

Kako tvrdi, među pomenutim djelatnostima je i obrazovanje, s tim što se pravi razlika između predškolskog i osnovnog obrazovanja, sa jedne strane i srednjeg i visokog obrazovanja, sa druge.

“Razlika se ogleda u tome što su zaposleni u predškolskom i osnovnom obrazovanju dužni da poštuju minimum procesa rada od prvog dana štrajka.  Sa druge strane, obaveza poštovanja minimuma procesa rada u slučaju štrajka zaposlenih u srednjem i visokom obrazovanju postoji samo ukoliko bi štrajk zbog dužine trajanja i obima (broja učesnika u štrajku), mogao da poprimi takve razmjere da dovodi u pitanje realizaciju obrazovnog programa za tekuću školsku godinu. Odluku o tome da je usljed trajanja i obima štrajka u ovim djelatnostima ugrožena realizacija obrazovnog programa za tekuću školsku godinu, na zahtjev ministarstva nadležnog za poslove prosvjete donosi Arbitražno vijeće koje se formira pri Agenciji za mirno rješavanje radnih sporova.  Važno je napomenuti da su zaposleni u oblasti srednjeg i visokog obrazovanja, dužni da se pridržavaju minimuma procesa rada tek nakon što je utvrđeno u odluci Arbitražnog vijeća da je usljed štrajka u ovim djelatnostima ugrožen javni interes”, zaključuje Simović Zvicer.