OZON: Države Zapadnog Balkana imaju najgori kvalitet vazduha u Evropi

Države Zapadnog Balkana (ZB) imaju najgori kvalitet vazduha u Evropi i donosioci odluka politiku treba da preorijentišu na hitne mjere za suzbijanje zagađenja vazduha, u skladu sa obavezama iz Zelene agende za region, saopšteno je iz Ekološkog pokreta Ozon.

Iz Ozona su naveli da su Albanija, Bosna i Hercegovina (BiH), Crna Gora, Kosovo, Srbija i Sjeverna Makedonija u novembru prošle godine u Sofiji zajedno prihvatile Zelenu agendu za ZB i time se obavezale da će slijediti politiku Evropske unije (EU) i njen Evropski zeleni plan.

Iz tog ekološkog pokreta kazali su da je počela regionalna kampanja “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” koja, kako su naveli, ističe značaj regionalne saradnje neophodne za transformaciju energetike i sistema zaštite životne sredine, koja bi istovremeno unaprijedila privredu i javno zdravlje.

“Zemlje ZB imaju najgori kvalitet vazduha u Evropi i zato ispred kampanje “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” pozivamo nadležne institucije u zemljama ZB i građane da zajedničkim snagama spriječimo prijevremeno umiranje do 13,5 hiljada ljudi godišnje, od čega se većina slučajeva pripisuje izlaganju praškastim materijama”, kaže se u saopštenju.

Kako se navodi, one uglavnom potiču iz termoelektrana na ugalj na ZB.

Iz Ozona su rekli da su stanovnici Albanije, BiH, Crne Gore, Kosova, Srbije i Sjeverne Makedonije podjednako izloženi zagađujućim materijama u vazduhu.

“One dolaze i iz toplana i fabrika koje koriste fosilna goriva, a jedan od značajnijih faktora je i zastarjela tehnologija grijanja u domaćinstvima”, navodi se u saopštenju.

Kako su rekli iz Ozona, praškaste materije (PM) dovode se u vezu s nizom bolesti, od onih koje pogađaju srce i disajne organe, preko dijabetesa, do neplodnosti i raka.

“Državni budžeti ne otkrivaju ogromne troškove na ime liječenja posljedica zagađenosti vazduha i izgubljenih godina života, dok države i dalje finansijski podržavaju projekte u sektoru uglja koji generiše zagađenje”, kaže se u saopštenju.

Navodi se da opasne materije i jedinjenja u vazduhu podstiču klimatske promjene, pa poplave, suše i bolesti takođe dolaze kao posljedica.

“U studiji, koju su objavili HEAL, Sandbag, CAN Europe, CEE Bankwatch i Europe Beyond Coal, navodi se da je 2016. godine 16 termoelektrana na ugalj na ZB, koliko ih i dalje ima, emitovalo više sumpor-dioksida (SO2) nego svih 250 koje su radile u EU”, navodi se u saopštenju.

Iz Ozona su kazali da Srbija i BiH i dalje ostaju pri planovima za nove termoelektrane, dok se one u EU masovno gase.

“Ugalj u svijetu postaje ružna uspomena, a postalo je isplativije graditi solarne elektrane i vjetroparkove, nego održavati većinu termoelektrana. Oprema za proizvodnju energije iz obnovljivih izvora drastično pojeftinjuje”, rekli su iz Ozona.

Iz tog ekološkog pokreta kazali su da su kompanije koje proizvode i koriste ugalj suočene sa sve većim troškovima na ime dozvola za ispuštanje ugljen-dioksida i ispunjavanja propisa za zaštitu životne sredine.

“Kampanjom “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” tražimo od donosilaca odluka da politiku preorijentišu na hitne mjere za suzbijanje zagađenja vazduha, u skladu s obavezama iz Zelene agende za ZB, koje su isti donosioci odluka potpisali u Sofiji 10. novembra prošle godine”, navodi se u saopštenju.

Iz Ozona su objasnili da Zelena agenda za region podrazumijeva regulisanje prekograničnog uticaja zagađenosti vazduha, donošenje strategija za poboljšanje kvaliteta vazduha, podizanje kapaciteta sistema mjerenja kvaliteta vazduha i postupno ukidanje subvencija za ugalj.

“Napuštanje upotrebe uglja za proizvodnju struje najbitnija je mjera za poboljšanje kvaliteta vazduha, a važnu ulogu može imati zamjena kotlova u domaćinstvima ekoloških čistijim rješenjima, solarni paneli na krovovima kuća i zgrada i projekti unaprjeđenja energetske efikasnosti”, zaključuje se u saopštenju.