ADMINISTRACIJO, SREĆAN PRVI MAJ: Svaki treći građanin na budžetu, radnička klasa na izdisaju

Nagradno prvomajsko pitanje glasi – ima li radničke klase u Crnoj Gori? Podaci pokazuju da je, u posljednje četiri godine, sve manje, jer je agresivnim partijskim zapošljavanjem više od trećine zaposleno u državnim preduzećima.

Broj zaposlenih u Crnoj Gori u 2023. prema podacima Monstata bio 244.484. Trećina od toga zaposlena je u javnom sektoru (država, opštine, državna preduzeća…). Dakle, svaki treći građanin radi u javnom sektoru.

Kada se “oslobodioci” hvale smanjenjem nezaposlenosti, izbjegavaju da daju ove podatke. Evidentno je da je rast zaposlenosti samo u državnim preduzećima, u odnosu na ranije kada je javni sektor učestvovao do 1/4 u ukupnoj zaposlenosti. Podaci pokazuju da mnogo brže raste zaposlenost u javnom, nego u privatnom sektoru zbog političkog zapošljavanja, odsustva investicija i poslovnog ambijenta koji čini jedino isplativim posao u javnom sektoru. To dalje znači da dvoje ljudi u privredi radi za jednog u administraciji, koji je na tu poziciju došao isključivo partijskom knjižicom.

Umjesto smanjivanja prenatrpane državne administracije i jačanja privatnog sektora, sve vlade od 30. avgusta 2020. Povećavale su troškove države po ovom osnovu. Tako su troškovi za plate zaposlenih u javnoj upravi budžetom za 2024. godinu planirani na nivou od 678 miliona eura. Poređenja radi, isplaćeni troškovi za zarade u javnoj upravi su budžetom za 2020. godinu iznosili ispod 500 miliona eura. To znači da je u periodu od četiri godine trošak zarada javnih službenika i namještenika, zaposlenih u pravosuđu, prosvjeti, zdravstvu itd, povećan za gotovo 180 miliona eura, ili porast od 35 odsto.  Pored toga, za isplatu ugovora o djelu, ove godine je planirano 21 milion eura za ovu namjenu, dakle za dodatna zapošljavanja po osnovu ugovora u javnom sektoru. U 2020, ova cifra je iznosila 8,5 miliona.

Sveukupno, oko 190 miliona eura je uvećan trošak za državni budžet samo usljed nekontrolisanog partijskog zapošljavanja, bez ikakvog obzira prema fiskalnoj održivosti i stabilnosti sistema javnih finansija. Kako bi građani precizno shvatili o čemu se radi: partijsko zapošljavanje godišnje ponese desetine novih bolnica, vrtića, škola, puteva…

I u opštinama je stanje slično.

Na lokalnom nivou, broj zaposlenih u  2020. godini je iznosio 13.235, dok je u 2023. iznosio 15.869, odnosno povećanje zaposlenih od 2.634 ili za 20 odsto.

Kada su u pitanju trošak zarada, sve lokalne samouprave u Crnoj Gori su 2020. ukupno isplatile 49,7 miliona eura za zaposlene, dok je 2023. godine za plate isplaćeno 72,1 milion eura, što je porast od 22.4 miliona ili preko 45 odsto, što je značajan trošak po budžete lokalnih samouprava.

”Prema podacima Ministarstva finansija, analiziran je period od 31. decembra 2022. do istog dana prošle godine, opštine sa preduzećima imaju oko 16 hiljada zaposlenih. U praćenom periodu (IZBORNA GODINA), novozaposleno je 1,06 hiljada radnika. Poreski dug opština u Crnoj Gori i firmi čiji su one osnivač je na 31. decembar prošle godine iznosio 81,31 milion eura”, saopštio je ministar finansija Novica Vuković krajem marta.

Kao što su uništili državni i opštinske budžete, ”oslobodioci” su se se po istoj matrici usmjerili i na preduzeća u većinskom vlasništvu države. Prema zvaničnim podacima, broj zaposlenih po ugovoru o radu u 2023. u odnosu na 2022. u 20 najvećih državnih preduzeća je povećan za preko 1.500 lica!  To je dovelo do toga da najveća od njih, ona u energetskom sektoru, posluju sa desetinama miliona eura gubitka.

Ima li radnička klasa razlog za slavlje u Crnoj Gori? Ovi u administraciji mogu relaksirano da dočekuju svoj praznični dan, jer ionako većina njih ne ide na posao ni radnim danima, zbog prebukiranosti kancelarija. Ona prava radnička klasa koja izdržava ove na budžetskim jaslama, nema previše razloga za slavlje. Jer će očigledno morati da rade i više i bolje da bi partijski uhljebi danas obrtali ražanj.

L.P.Đ.