POTVRĐENO PISANJE PORTALA AKTUELNO: SPO ušao u RUP, na redu CEDIS, EPCG, Željezara…

Specijalno policijsko odjeljenje izuzelo je dokumentaciju o poslovanju Rudnika uglja Pljevlja za vrijeme kada je ovom kompanijom rukovodio Milan Lekić, kontroverzni kadar Nove srpske demokratije i intimus njenog predsjednika Andrije Mandića. Ovim se potvrdilo pisanje Portala Aktuelno još iz aprila ove godine da je Lekić umiješan u više sumnjivih poslova, počevši od njegovog nezakonitog imenovanja na funkciju izvršnog direktora RUP, od aprila 2021. godine do avgusta 2023. kada je smijenjen nakon što je Inspekcija rada utvrdila da je na tu funkciju izabran grubim kršenjem zakona, bez konkursa.

Ipak, dvije godine su bile više nego dovoljne da Lekić ozbiljno ugrozi poslovanje RUP-a. Podaci pokazuju da je profitabilnost Rudnika u padu od 2020.godine, a naročito je smanjena 2022. godine.

SPO će imati pune ruke posla sa ispitivanjem poslovanja Lekića, od prekomjernog partijskog zapošljavanja do spornih ugovora, od kojih je najpoznatiji onaj o prodaji uglja Elektroprivredi Srbije (EPS) što bi naš narod rekao, ispod svake cijene. Koliko je oštetio Rudnik, a ”častio” EPS, pokazaće istraga. Osim toga, Lekić je umiješan i u aferu oko nabavke dampera jer je, kao odgovorno lice – izvršni direktor Rudnika uglja AD Pljevlja, postupajući suprotno odredbama Zakona o privrednim društvima zaključio ugovor za nabavku roba – damper, proizvođača Belaz za potrebe Rudnika uglja AD Pljevlja, sa BPS Ugljevik iz Ugljevika, Bosna i Hercegovina na iznos od 3.459.800 eura (bez PDV) iako je znao da to nije realna cijena dampera pri činjenici da su samo godinu dana ranije isti kupljeni za iznos od 2.556.493 eura na koji način je BPS d.o.o. iz Ugljevika pribavio protivpravnu imovinsku korist u iznosu od skoro milion eura, i istovremeno Rudniku uglja AD Pljevlja pričinio štetu u istom iznosu.

SPO bi trebalo da istraži i donacije RUP-a u vrijeme Lekićevog mandata, posebno onih Srpskoj pravoslavnoj crkvi koja je stala u odbranu ovog kontroverznog lika. Kako se sumnja, SPC je to uradila jer je Lekić bio široke ruke sa državnim parama, čašćavajući Mileševsku eparhiju stotinama hiljada eura. Poznat je i po dijeljenju rješenja na neodređeno na svadbama, a sve to nije bilo dovoljno premijeru Milojku Spajiću da se odupre uticaju svoga neformalnog šefa Andrije Mandića i spriječi da Lekić ponovo bude izabran za člana odbora direktora RUP-a.

CEDIS

Ako se nastavi akcija SPO-a, prvi u redu bi trebalo da bude CEDIS kojim rukovodi kadar Demokrata, Vladimir Čađenović, koji je prvo pokrivao funkciju izvršnog direktora, da bi zatim bio izabran za predsjednika Odbora direktora. Čađenović je na čelo kompanije došao nakon „oslobođenja“ 2020. godine i ubrzo je CEDIS sa pozitivnog poslovanja poveo u debeli minus. Poslovanje kompanije je tako poslije skoro deceniju i po prvi put bilo negativno, a CEDIS je postao meka partijskog zapošljavanja, sumnjivih tendera, ogromnih reprezentacija. Sumnjivim dilovima se u više predmeta bavi i Specijalno tužilaštvo.

Tako je 2022. godine Specijalno državno tužilaštvo formiralo predmet povodom poslovanja kompanije CEDIS radi provjera eventualnih nepravilnosti, koje se odnose na odluku o pokrivanju gubitka Crnogorskog elektrodistributivnog sistema od strane Elektroprivrede Crne Gore.

U oktobru 2023. godine u SDT-u je  formiran predmet u vezi nekoliko tenderskih postupaka za nabavku i instaliranje opreme na elektičnim brojilima, trafo-stanicama i instalacijama CEDIS-a za 2018. i 2019. godinu, a nakon što je prošle godine aktuelno rukovodstvo dostavilo informacije Državnom tužilaštvu zbog sumnje da su njihovi prethodnici počinili krivična djela prilikom nabavki vrijednih 5,4 miliona eura.

Nekoliko mjeseci kasnije, u februaru ove godine SDT je tražilo od CEDIS-a da dostavi izjašnjenje povodom negativnog izvještaja Državne revizorske institucije (DRI) za 2022. godinu u kojem se konstatuje da to preduzeće nije poslovalo po propisima.

Prvi put u istoriji, Državna revizorska institucija (DRI) dala je duplo negativno mišljenje – na reviziju godišnjih finansijskih izvještaja CEDIS-a za 2022, kao i na reviziju pravilnosti poslovanja. DRI je utvrdila nepravilnosti u oblasti evidencije imovine, odloženih poreskih obaveza, zapošljavanja i javnih nabavki.

“Finansijskom revizijom je utvrđeno da kompanija ne posjeduje dokumentaciju o vlasništvu za dio sredstava, koji se odnosi na zemljište i građevinske objekte sa iskazanom sadašnjom vrijednošću od 5,63 miliona eura, a koja služe u svrhu obavljanja djelatnosti društva”, tvrde u DRI.

Kako u tom periodu nije postojala dokumentacija o vlasništvu, ta imovina nije prikazana kao osnivački ulog.

Primjenom prosječne poreske stope od 14,92 odsto, na iznos razlike sadašnjih vrijednosti sredstava na koja se obračunava amortizacija u računovodstvene i poreske svrhe od 59,92 miliona eura, utvrđen je iznos odloženih poreskih obaveza od 8,94 miliona eura.

“Kako je društvo u iskazu o finansijskoj poziciji na dan 31. decembar 2022. godine odložene poreske obaveze iskazalo u iznosu od 5,32 miliona eura, obračunom je utvrđena razlika u iznosu od 3,62 miliona EUR”, precizirali su revizori.

Revizijom pravilnosti godišnjih finansijskih izvještaja CEDIS-a utvrđena su odstupanja i neusklađenosti poslovanja kompanije sa zakonima o upravljanju i unutrašnjim kontrolama u javnom sektoru, radu, obligacionim odnosima, privrednim društvima, javnim nabavkama i Pravilnikom o kancelarijskom i arhivskom poslovanju.

“Kompanija je u značajnom broju, u prosjeku 247 osoba na mjesečnom nivou, vršila zapošljavanje putem Sporazuma o preuzimanju zaposlenih u Agenciji, privrednim društvima, državnim organima (zaposlene i lica u vd stanju), državnim i lokalnim preduzećima, bez sprovođenja javnog oglasa. Društvo treba da obezbijedi jednaku dostupnost radnih mjesta nezaposlenim osobama i ograniči prostor za diskriminaciju osoba koje traže zapošljavanje”, rekli su iz DRI.

Iz DRI su napomenuli da usluge Agencije za privremeno ustupanje zaposlenih po pravilu treba koristiti samo za poslove koji zahtijevaju privremeni rad.

DRI je utvrdila i da kompanija, prilikom sprovođenja nabavki, nije poštovala Zakon o javnim nabavkama i nije sprovela postupke javnih/jednostavnih nabavki, što je za posljedicu imalo podjelu predmeta nabavke i izbjegavanje postupaka javne nabavke i primjene Zakona o javnim nabavkama.

“Društvo je tokom 2022. godine vršilo jednostavne nabavke ukupne procijenjene vrijednosti 2,02 miliona EUR i ukupne ugovorene vrijednost 2,5 miliona eura sa PDV-om, bez sprovođenja odgovarajućeg postupka javne, odnosno jednostavne nabavke”, naveli su iz DRI.

Prevedeno – sumnjiva zapošljavanja i sumnjive javne nabavke, sve pod upravom Čađenovića.

NEKA SE PRIPREME EPCG I ŽELJEZARA

Od kada su nove vlasti preuzele upravljanje EPCG, ova kompanija pravi seriju poteza kojima samu sebe vodi u propast. Likvidnost EPCG je od 2020. godine u kontinuiranom padu. Kompanija je opterećena partijskim zapošljavanjima, kao i kćerkama firmama EPCG Željezara i EPCG Solar gradnja, dva gubitaša koji su, isključivo zbog loših odluka menadžmenta EPCG, trošili kapital majke firme.

Osim toga, Agencije za zaštitu konkurencije je utvrdila da je Elektroprivreda Crne Gore nezakonito dala državnu pomoć nikšićkoj željezari, odnosno 6,5 miliona eura za pokretanje proizvodnje čelika. Državna pomoć koja je nezakonito dodijeljena privrednom subjektu Toščelik, koji je osnovan i posluje u skladu sa zakonima i propisima Turske, od strane Elektroprivrede Crne Gore od 19. januara 2023. godine, neusklađena sa Zakonom o kontroli državne pomoći. Da su odluke EPCG u slučaju Željezare Nikšić nelegalne, potvrdila je i Agencija posljednjim rješenjem. Osim što su nezakonite, nijesu ni profitabilne, jer su ozbilno opteretile EPCG a nijesu pomogle nikšićkoj fabrici. Epilog trgovine Željezare je poznat – ona ne radi, niti kao solarna elektrana, što je bilo inicijalno obrazloženje za kupovinu, ali ni kao Željezara.

Afere „oslobodilaca“ se samo nižu a istražni organi imaju pune ruke posla. Kada završe sa energetskim sektorom, očekuje se da će se pozabaviti i kupovinom akcija Luke Bar, namještanjem tendera za bob na Bjelasici, Institutom Simo Milošević…

L.P.Đ.