Crna Gora, za razliku od Hrvatske, Srbije i Sjeverne Makedonije još uvijek nema zakon o popisu stanovništva, iako su te države regiona još prošle godine usvojile u svojim parlamentima sve neophodne zakonske pretpostavke.
Vlada u svom programu rada za 2021. godinu nije precizirala tačan termin održavanja popisa, iako je budžetom, koji još nije usvojen, predvidjela da će čitavi proces popisivanja koštati nešto preko 2,5 miliona eura. Zakon bi po planu rada Vlade trebalo da pripremi Ministarstvo finansija i socijalnog staranja tek u četvrtom kvartalu ove godine, što ne ostavlja vremena da se popis pripremi do kraja ove godine.
“Utvrditi zakon o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova u 2021. godini. Ovim zakonom odrediće se organi nadležni za definisanje sadržaja, periodike, dinamike, metoda, metodologije i drugih odluka sprovođenja popisa stanovništva”, navodi se u programu rada Krivokapićeve Vlade, ali se ne navodi precizan termin popisa.
U drugom vladinom dokumentu – Programu pristupanja Crne Gore EU za 2021. godinu, predviđeno je da se zakon završi u četvrtom kvartalu ove godine.
“Zakon tek treba da se uradi, prođe javnu raspravu i usvoji. Rok je četvrti kvartal za donošenje na Vladi pa usvajanje u parlamentu. Izuzetno je teško očekivati da sve pretpopisne aktivnosti budu završne u posljednjem kvartalu pa čak i da situacija sa epidemijom bude riješena”, saopštio je izvor Pobjede.
Izvor je podsjetio da pretpopisne aktivnosti u bilo kojoj državi traju više mjeseci, a da epidemija korona virusa predviđa poseban pristup.
Potrebno je realizovati niz aktivnosti koje zahtijevaju direktan kontakt sa neposrednim učesnicima u popisu, instruktorima, popisivačima, članovima popisnih komisija i drugim osobama angažovanim za popisivanje specifičnih kategorija stanovništva, tako i direktan kontakt instruktora i popisivača sa građanima, što je u epidemiji i s obzirom na mjere jako teško.
Prijedlogom zakona o budžetu Crne Gore za 2021. godinu predviđeno je 2,5 miliona eura za popis stanovništva.
Na sajtu Monstata se kao ključni izazov za realizaciju registarskog popisa navodi nepostojanje registra kućnih brojeva i adresa (adresnog registra), koji je u nadležnosti Uprave za katastar i državnu imovinu i 24 jedinice lokalne samouprave.
Na prethodnom popisu, održanom u aprilu 2011 godine, u Crnoj Gori je registrovano 620.029 stanovnika.
Od tog broja, njih 44,98 odsto izjasnili su se kao Crnogorci, 28,73 odsto kao Srbi, 8,65 odsto kao Bošnjaci, 4,91 odsto kao Albanci, 3,31 odsto kao Muslimani, 1,01 kao Romi, a 0,97 odsto kao Hrvati.
Vučić popis vidi kao instrument za ostvarivanje „srpskog sveta“
Proces pripreme popisa u Crnoj Gori pratilo je snažno miješanje predsjednika Srbije Aleksandra Vučića koji se više bavio tim pitanjem u Crnoj Gori nego u Srbiji.
“Ne miješam se u unutrašnje stvari Crne Gore, ali sam zainteresovan za popis”, papagajski je ponavljao Vučić ne pominjući uopšte popis u Srbiji.
Vučić slijedi agendu i plan ,,srpskog sveta“, koji u slučaju da broj Srba na popisu premaši 50 odsto, da Crna Gora bude treća srpska država. Zbog te činjenice Vučić je nekoliko puta kazao da je popis važniji od izbora 30. avgusta.
Pojedine NVO su predlagale i da se na popisu ove godine izostavi izjašnjavanje građana o identitetskim pitanjima, odnosno da se ne prikupljaju podaci o nacionalnoj i vjerskoj pripadnosti i jeziku.
Kako su naveli, sve to u cilju da ovaj popis prođe bez političkih tenzija, bilborda, kampanja i promocije nacionalizma, što je dominiralo tokom popisa 2011. godine.
