KANA: Zbog povlašćenih investitora rušili su hotel, a ruše i brdo Ljubović

Projekat izgradnje stambeno-poslovnog objekta kod Ljubovića, iako je naizgled u skladu sa detaljnim urbanističkim planom Pobrežje – zona G, nije arhitektonski kvalitetan, niti odgovara lokaciji na kojoj se nalazi, saopštili su danas iz udruženja Udruženje arhitekata “Kana / ko ako ne arhitekt?”.

Kako su istakli, brdo Ljubović ovih dana ugrožava izgradnja nove ulice koju finansira Glavni grad Podgorica, u sklopu opremanja urbanističke parcele UP1.

“Na toj parceli je u toku izgradnja stambeno-poslovnog objekta kompanije AD UTIP “Crna Gora – City hotel”, koja je 2018. uz saglasnost nadležnih institucija (Glavni grad Podgorica, tadašnje Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Ministarstvo kulture) srušila zgradu poznatog hotela Ljubović (City hotel) da bi oslobodila prostor za izgradnju ovog stambeno-poslovnog kompleksa. Projekat po kojem se izvodi ovaj kompleks, iako naizgled usklađen sa DUP-om u pogledu izgrađene površine i broja parking mjesta obezbijeđenih u okviru urbanističke parcele, niti je arhitektonski kvalitetan, niti odgovara lokaciji na kojoj se nalazi.”

Ističu da kada kažu da se nešto gradi u skladu sa DUP-om ne uzimaju u obzir kvalitet tog DUP-a i kvalitet procesa koji je vodio njegovom donošenju – ako je DUP loš, slaba je vajda od toga što je projekat u skladu sa njim.

“DUP u okviru kog nastaje ovaj objekat donesen je na zahtjev investitora 2015. godine na način koji najbolje odgovara njegovim interesima: najprije je promijenjena namjena zemljišta iz prostora za hotel u prostor mješovite namjene, a onda je maksimizirana izgrađena površina (znači: broj stanova), na uštrb javnih površina i sadržaja. Ovakva izgradnja na ovom prostoru postala je moguća nakon što je novim prostorno-urbanističkim planom (PUP) Podgorice, na zahtjev investitora, omogućena promjena namjene parcele iz turističke u mješovitu”,kažu u saopštenju.

Izmjene DUP-a Pobrežje – zona G, kojima je dozvoljeno rušenje hotela i izgradnja novog kompleksa u sadašnjim gabaritima, izradio je konzorcijum WinSoft Podgorica (učestvovao u izradi PUP-a) i CAU (Centar za arhitekturu i urbanizam), a usvojio Glavni grad Podgorica po tada važećem zakonu.

“Donosioci odluka nijesu smjeli da pristanu na zahtjeve investitora: prvo, trebalo je da uvaže arhitektonsku vrijednost zgrade hotela Ljubović i da ne dozvole da ona bude srušena, na šta je naša organizacija ukazivala u septembru 2018. godine; drugo, trebalo je da čak i u slučaju odobravanja nove gradnje vode računa o tome da je u Podgorici već izgrađeno dovoljno stambenog prostora i da razvoj novih stambenih projekata nije u skladu sa javnim interesom. Kako piše u Prostorno-urbanističkom planu (PUP) Podgorice za period od 2015. do 2025. godine, u planskoj dokumentaciji usvojenoj do 2014. godine planirano je oko 110.000 stanova, što je za oko 35.000 stanova više nego što bi, na osnovu demografskih projekcija, bilo potrebno izgraditi do 2025. godine”, objašnjavaju u udruženju KANA.

“Kao što vidimo, nadležni su u ovom slučaju ignorisali uputstva iz PUP-a – uputstva koja su donesena u javnom interesu – da bi omogućili izgradnju objekta koji će privatnom investitoru donijeti pozamašnu zaradu”, kažu u udruženju arhitekata KANA.

Iako jeinvestitor platio Glavnom gradu iznos namijenjen komunalnom opremanju te preizgrađene parcele, izgradnja nove ulice dovela je do devastacije brda Ljubović kojoj ovih dana svjedočimo i protiv koje su se građani s pravom pobunili.

“Prosto: do zadiranja u prostor brda Ljubović – koje je inače prepoznato kao park-šuma, te samim tim kao prirodni predio od značaja za Podgoricu – ne bi došlo da su nadležni vodili računa o javnom interesu kada su usvojili DUP. Da gradnja ovog objekta nije odobrena, ili da je svedena na odgovarajuću mjeru, u podnožju brda bilo bi dovoljno prostora za potrebno komunalno opremanje i bez devastacije okoline – ili to opremanje ne bi ni bilo nužno, da je prostor skladnije isplaniran. Ovako, brdo Ljubović je postalo žrtva narastajuće gradnje za kojom nije bilo potrebe, osim potrebe investitora da zaradi na prodatim stanovima”, smatraju u udruženju KANA.

Što se tiče samog stambeno-poslovnog objekta (na koji je Glavni državni arhitekta dao saglasnost), ocjenjuju da se radi o izuzetno lošoj arhitekturi, koja u potpunosti ignoriše postojeći kontekst: povezanost sa brdom Ljubović, upućenost lokacije na Staru Varoš, dimenzije i visine okolnih objekata.

“Zatvoreni blokovski kompleks jedini u svojoj neposrednoj okolini odudara visinom i cjelokupnim gabaritom, ignorišući svaki segment lokacije na kojoj se nalazi, zamišljajući da se nalazi u gusto izgrađenom gradskom tkivu. Brdo Ljubović doživljava kao prepreku, kojoj okreće leđa i ni na koji način ne komunicira novi kompleks sa prirodom – niti formom, ni orijentacijom niti javnim površinama u parteru. Javnih površina u parteru gotovo i da nema, sve je pretvoreno u parking i pristupne saobraćajnice. Monolitna forma novog bloka kao da želi da parira brdu Ljubović, zbog čega je potrebno brdo sada stesati. A orijentacija i osunčanje stanova je najvećim dijelom neprikladna za stambenu namjenu, budući da je većina (velikih) stanova okrenuta na sjever, tj. bulevar, odakle nema osunčanja; stanovi okrenuti unutrašnjosti bloka gledaju na paralelne fasade susjednog objekta, tako da objekti ometaju jedni drugima osunčanje i pogled, dok stanovima orijentisanim ka brdu, isto to brdo blokira osunčanje većim dijelom dana zbog svoje neposredne blizine.”

Kako dodaju, nakon što se kompoziciono i konceptualno nije proslavio, projektant ovog zdanja, arh. Mladen Đurović pokušao je da elementima plastike uljepša fasadno platno ovog gorostasa od zgrade.

“Arhitekta se u objašnjenju svog likovnog pristupa izradi ovog dizajna poziva na isključivi zahtjev investitora da objekat ima “romantičarski prizvuk” i da podražava “trenutni trend” koji se pojavljuje u novim marinama Porto Montenegro i Luštica. Tako, dok projektuje za Podgoricu i Ljubović, arhitekta zamišlja mediteranski uticaj – ali propušten kroz filter brze, nekvalitetne, napadne i kičaste neoliberalne vizije Mediterana. Za to vrijeme, urbanističko-tehnički uslovi za ovu lokaciju zahtijevaju da arhitektura novog objekta prati elemente reljefa i konfiguracije terena, da oblikovanje objekta bude u skladu sa strukturama iz neposrednog okruženja i napominju da treba voditi računa o upotrebi autohtonih materijala, uz poštovanje načela jedinstva ambijenta. Nego, očigledno su i projektant koji je ovo osmislio i Glavni državni arhitekta koji se sa ovim rješenjem složio imali na umu neke druge ambijente”, ističu u udruženju KANA.

Ukazuju da su o tom ambijentu vodili računa projektanti nekadašnjeg hotela Ljubović – Zoran Badnjević, Ljubomir Horvatov i Dimitrije Ivančević, koji su za taj projekat 1983. godine nagrađeni velikom nagradom IX beogradskog Salona arhitekture.

“Časopis „Čovjek i prostor“ u 367. broju, u izdanju iz oktobra 1983. godine, o hotelu Ljubović: „Inspiracija za prostornu organizaciju objekta nađena je u lokalnom arhitektonskom nasljeđu, u organizaciji unutrašnjih dvorišta, okrenutih od ulice i javnog prostora, u evokaciji lokalnih jednovodnih krovova, s malim prozorskim otvorima zbog lokalnih vjetrova, dok je tretman sasvim savremen, kao i upotrebni materijali.” Ali to nije bilo dovoljno da sačuvamo taj objekat, jer očuvanje hotela Ljubović, očigledno, nije donosilo dovoljno novca povlašćenim investotorima zbog kojih je moguće, kako vidimo, srušiti i hotel i brdo Ljubović”, zaključuju u udruženju KANA.