KOVID: Geni određuju podložnost kovidu i ko će imati lakšu, a ko težu kliničku sliku

Snežana Pejović direktorka Instituta za nuklearne nauke “Vinča” objašnjava da vjerovatnoća obolijevanja od kovida 19 zavisi od tri faktora naše genetske predispozicije, okolnosti pod kojima živimo i od načina na koji živimo.

Direktorka Instituta za nuklearne nauke “Vinča” Snežana Pajović navodi za RTS da genetski profil svakog od nas nosi određene zapise u genima, koji određuju da li postoji veća ili manja predispozicija za obolijevanje od kovida 19. Objašnjava da genetski markeri jasno ukazuju na mogući tok razvoja i toka oboljenja, što omogućava da se djeluje preventivno, kako bi klinička slika bila blaža.

Snežana Pajović je navela da njihovim istraživanjem, doprinosimo novim saznanjima, koji su genetički parametri kod oboljelih povezani sa težom kliničkom slikom i tako definišemo koje su osobe podložnije da razviju komplikacije.

“Naša genetska predispozicija, prisustvo gena koji kodiraju cjelokupni naš imuni odgovor i antioksidativnu odbranu su osnovni parametri koji ukazuju zašto neko ima slabiju, a neko drastičnu sliku kovid oboljenja. Takođe, genetski markeri jasno ukazuju na mogući tok razvoja i toka oboljenja, što nam omogućava da djelujemo preventivno, kako bi klinička slika bila blaža”, navodi Pajovićeva govoreći o istraživanju na kome rade istraživači Laboratorije za radiobiologiju i molekularnu genetiku Instituta “Vinča”.

Dodaje da je neophodno u analizu uključiti i sve dosad poznate faktore rizika za komplikacije usled kovida, da bi procjena rizika bila što preciznija.

Prema njenim riječima, okolnosti podrazumijevaju faktore sredine, koja i te kako utiče da li će se ispoljiti takozvani loši geni koje svako od nas ima u okviru genoma.

Spoljašnji faktori sredine takođe mogu da utiču na ispoljavanje loših gena ili na njihovo suprimiranje.

Treći faktor je način života, a to znači kako se hranimo, koje bioaktivne komponente ta hrana sadrži, prije svega antioksidanse, koliko dugo spavamo, kakva je naša fizička aktivnost.

Prenamjena odobrenih ljekova

Inače, osim na ovom projektu, istraživači “Vinče” rade i na testiranju ljekova protiv kovida 19 koji su već u upotrebi i to u saradnji sa kolegama iz Teksasa.

Naučno-istraživački rad na ovom projektu trajaće oko 18 mjeseci, a kako kaže, rezultati ovakvih istraživanja mogu značajno da pomognu i u procjeni primene postojećih ljekova u borbi protiv kovida 19.

“Što se tiče istraživanja koja se realizuju u Institutu za nuklearne nauke ‘Vinča”, projekat koji se odnosi konkretno na ispitivanje prenamjene ljekova za prevenciju liječenja kovida 19, poznat po akronimu kovid target, usmjeren je u pravcu da se skrati ta procedura pronalaženja lijeka koji bi upravo efikasno liječio koronu. Kovid 19 je kompleksno, složeno oboljenje i sad imajući u vidu da imamo čitav niz lijekova – antivirusnih, antibakterijskih, antikoagulantnih koji su već do sada pokazali izvesne efekte, dakle, određenim metodama se pristupilo ispitivanju prenamjene određenih lekova”, objašnjava gošća Beogradske hronike.

Prenamjena, objašnjava Pajovićeva, znači da lijek koji je već u primjeni nakon predkliničkih i kliničkih istraživanja dobija novu namjenu kad je u pitanju bolest za koju prvobitno nije bio registrovan.Međutim, dodaje da je pogrešno smatrati da kad se radi o prenamjeni da se lijek može odmah upotrijebiti, jer i tu postoji određena procedura.

“Projekat kovid target obuhvata prvi dio koji se odnosi na primjenu inovacione kompjuterske metodologije koja je razvijena u Institutu “Vinča”, i koja ima, mogu slobodno da kažem, izuzetno dobre rezultate i tradiciju jer na taj način je izvršena prenamena lijekova za grip i ebolu u saradnji sa američkim nacionalnim laboratorijama”, objašnjava Pajovićeva.

Kaže da će biti ispitana aktivnost postojećih lijekova, tako što će ispitivati dejstvo na virus SARS-KoV-2 i njegov agresivniji mutant D614G.

Pošto u regionu ne postoje eksperimentalni uslovi za ovo testiranje, ono će se obaviti u saradnji sa Nacionalnom laboratorijom za pretkliničke studije i Nacionalnom BSL3 laboratorijom Instituta “Galveston” Univerziteta u Teksasu koja je istovremeno i američka Referentna laboratorija za SARS-KoV-2 virus.

“To su laboratorije koje imaju specijalno stručno obučeno osoblje, specijalno su opremljene za istraživanje izuzetno patogenih virusa i tu će se raditi istraživanja prvo o kulturi ćelija, a potom invitro, a onda invivo na životinjskim modelima. Moram da naglasim da kovid target projekat ne obuhvata klinički dio istraživanja. Nakon dobijenih rezultata posebno mora da se definiše projekat koji podrazumijeva klinička istraživanja”, objašnjava Pajović za RTS.