SPAJIĆEV PROJEKAT: Vlada usvojila Statut Montenegro Works

Vlada je prije dva dana usvojila Statut preduzeća Montenegro Works (MNE Works), koje treba da savjetuje i nadzire sve ostale državne kompanije, saznaju “Vijesti”.

Statut je usvojen elektonskim putem, kao i ranije Odluka o osnivanju ove državne kompanije, a dva dokumenta nijesu razmatrana na Vladinoj Komisiji za ekonomsku politiku.

U Statutu, u koji “Vijesti” imaju uvid, piše da je pretežna djelatnost firme “konsultantske aktivnosti u vezi sa poslovanjem i ostalim upravljanjem”, dok se djelatnost nadzora ne pominje.

”Osnovni kapital firme je 490 hiljada eura, a novac za finansiranje obezbjeđuje se dodatnim ulozima osnivača odnosno Vlade, iz prihoda koji su ostvareni redovnom djelatnošću, donacija i drugih izvora u skladu sa zakonom”, piše u dokumentu.

Statutom je definisano da Vlada usvaja godišnji izvještaj o realizaciji godišnjeg plana rada, godišnji izvještaj o o izvršenom finansijskom nadzoru koji će MNE Works raditi nad ostalim preduzećima koja su u vlasništvu države, da imenuje i razrješava članove odbora direktora i izvršnog direktora, odlučuje o politici naknada članovima odbora direktora …

Definisano je da Odbor direktora ima predsjednika i četiri člana. Odbor, između ostalog, utvrđuje poslovnu politiku firme, donosi godišnji i finansijski plan rada, predlaže Vladi promjenu kapitala, raspodjelu dobiti i način pokrića gubitaka.

”Predsjednik odbora će se birati na konsultativnoj sjednici. Za predsjednika i članove odbora može biti izabrana osoba koja ispunjava uslove propisane zakonom kojim se uređuju privredna društva. Predsjednik odbora direktora i članovi odbora direktora dužni su da se prilikom donošenja odluka pridržavaju načela savjesnosti i da postupaju sa pažnjom dobrog privrednika. Mandat im traje četiri godine. Odbor direktora punovažno odlučuje, ako sjednicama prisustvuje većina članova, a odluke i druge akte donosi ako za njih glasaju najmanje tri člana odbora direktora”, definisano je Statutom.

Ministarstvo finansija je 7. avgusta raspisalo javni poziv za članove odbora direktora, a prijave su mogle da se dostavljaju do 16. avgusta. “Vijesti” čekaju odgovore Ministarstva finansija na pitanja koliko je pristiglo prijava, da li mogu da saopšte imena kandidata i kada će taj resor uraditi evaluaciju prijava.

”Za članove Odbora direktora potrebni su nam ljudi koji posjeduju sljedeće kvalitete i vrijednosti – viziju i iskrenu želju da zajednički stvaramo jednu novu, bolju Crnu Goru, stručnost i radno iskustvo u različitim oblastima, orijentisanost na rezultate kroz jasnu strategiju, indikatore uspjeha i prioritete u radu, pravo liderstvo koje okuplja i motiviše druge članove tima.

Mogućnost ponovnog izbora

U Statutu se navodi da izvršnog direktora bira Vlada na period od četiri godine uz mogućnost ponovnog izbora..

”Za izvršnog direktora se bira neko ko ima najmanje VII 1 nivo kvalifikacija i najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima u nivou tražene kvalifikacije obrazovanja na rukovodećim poslovima. Izvršni direktor može biti razriješen prije isteka mandata u slučajevima predviđenim zakonom i ugovorom o radu”, piše u Statutu.

Izvršni direktor raspolaže novcem firme u iznosu do 50.000 eura, a preko te sume raspolaže uz saglasnost predsjednika odbora direktora.

”Izvršni direktor je dužan da na zahtjev osnivača dostavi pisanu informaciju neposredno ili preko odbora direktora u vezi pojedinih pitanja koja se odnose na rad i poslovanje društva, odnosno omogući uvid u dokumentaciju društva.

Odluka o osnivanju državne kompanije MNE Works koja je donijeta početkom ovom mjeseca je podijelila Vladu, jer je više ministara, kako je potvrđeno ranije “Vijestima”, u Vladi bilo protiv odluke i tokom glasanja su bili uzdržani. Predlog Odluke je Vladi na usvajanje dostavio ministar finansija Milojko Spajić.

Ministar kapitalanih investicija Mladen Bojanić koji je protiv ove odluke je zvanično saopštio da je izuzeo mišljenje smatrajući da je predlog odluke suprotan Zakonu o privrednim društvima, da je takva firma potpuno nepotrebna, da su nejasno definisane njene nadležnosti, buduće djelatnosti i prihodi. Bojanić je i pismeno poslao svoje izjašnjenje, kako bi ušlo u zvanični zapisnik sa sjednice.

Spajić je zvanično saopštio da je ova firma potrebna Crnoj Gori da bi se uspostavio efikasan mehanizam finansijskog nadzora nad preduzećima u većinskom vlasništvu države i da bi se zaštitio crnogorski budžet od negativnih slučajeva iz prošlosti, kada su izgubljeni značajni prihodi zbog lošeg upravljanja pojedinim državnim firmama.

U Statutu piše da je adresa firme u Ulici Stanka Dragojevića broj 2. Na toj adresi je sjedište Ministarstva finansija.

Podrška u sprovođenju reformi

U Svot analizi za osnivanje preduzeća u koju “Vijesti” imaju uvid navedena su četiri dijela – snaga, slabost, mogućnost i prijetnje za osnivanje, dok nema bilo kakvih brojki.

Kao snaga za osnivanje preduzeća navodi se – podrška u sprovođenju reformi u cilju efikasnog upravljanja firmama u većinskom državnom vlasništvu, sprečavanje korišćenja tih firmi kao mehanizma za zaobilaženje tradicionalnih fiskalnih kontrola i kanala za finansijsku korupciju, efikasno upravljanje fiskalnim rizicima koji potiču od državnih firmi.

”Analiza finansijskog stanja firmi u većinskom vlasništvu države zahtijeva specijalizovane i napredne vještine koje se u mnogim zemljama nalaze u okviru namjenske kompanije ili agencije za nadzor poslovanja ovih firmi. Preispitivanje statusa firmi u većinskom vlasništvu države na osnovu urađenih detaljnih analiza, stručno savjetovanje Vlade o imenovanju članova uprave, novim zaduženjima, davanju garancija, prodaji imovine, politikama dividendi, naknada i zarada”, navodi se u analizi u dijelu koji se odnosi na snagu preduzeća.

Otpor reformama prijetnja

Za slabost se navodi potrebni novac za osnivanje i finansiranje rada, unificiranje odnosa prema firma u većinskom državnom vlasništvu imajući u vidu specifičnosti sektora u kojima posluju, naročito regulisane djelatnosti.

”Ograničeni administrativni kapaciteti kao prepreka povećanju efikasnosti u firmama u većinskom vlasništvu države, trenutno nepostojanje pravnog okvira kojim se definiše način upravljanja i kontrole u ovim firmama”, navodi se kao slabost u svot analizi za MNE WORKS.

Za prijetnje se navode – otpor strukturnim reformama od strane subjekata nadzora, poltički uticaj kao barijera uspostavljanja efikasnog nadzora na firmama u državnom vlasništvu i nedostataka vještina i znanja za vršenje adekvatnog nadzora na ovim firmama koje poslujuu okviru specifičnih sektora.

Za mogućnosti se navode – povlačenje novca iz međunarodnih finansijskih institucija kao podrška uspostavljanju instituta nadzora, korišćenje tehničke podrške Međunarodnog monetarnog fondai Svjetske banke, Evropske komisije, prenošenje dobrih poslovnih praksi između kompanija nad kojima se vrši nadzor, povećanje prihoda države, uspostavljanje adekvatne politike zapošljavanja, restrukturiranje preduzeća MNE Works u holding kao najbolja praksa predložena od strane međunarodnih partnera.