Veselinov: Ostavite Boga na miru, kažite šta vi popovi hoćete i izađite na izbore

Beogradska patrijaršija je paravan srbijanske težnje za dominacijom nad interesima ostalih Srba u jugoslovenskom regionu. Toj politici Crkve se pridružila i brojna srpska imigracija u Srbiji i Vojvodini posle jugoslovenskih ratova koja u revanšizmu nalazi utehu za bivši poraz. Srpska iredenta u Crnoj Gori je deo te degenerisane politike i ne služi oslobođenju navodno potlačenih Srba u Crnoj Gori od svoje države, već ropstvu pod Beogradom, kazao je u razgovoru za Portal Aktuelno Dragan Veselinov, profesor Fakulteta političkih nauka u penziji i nekadašnji ministar poljoprivrede u vladi Zorana Đinđića.

U intervju za portal Aktuelno govorio je, između ostalog, o svojoj novoj knjizi „Moj Bog – pitajte popa“. U knjizi imaginarnom popu u postavlja brojna pitanja i zaključuje da on uglavnom ništa ne zna.

Naš sagovornik takođe govori o ulozi religije u regionu, ali i svijetu generalno, SPC, politici crkve, uticaju na društveno-politička zbivanja…

Aktuelno: Vi ste neko ko je prepoznat kao stručnjak za političku ekonomiju i poljoprivredu. Otkud sada i baš u ovom momentu kada religija ima snažan uticaj širom zemalja bivše Jugoslavije – interesovanje za ovu temu?

Veselinov: Osim političke ekonomije predajem i „Ekonomske ideologije savremenih verskih sistema“ , „Politički sistem i privredni razvoj“ i druge predmete. Religijske ideje su sastavni deo istorijskog etičkog kodeksa i političkih preporuka o tome kojim se sistemom ljudskih odnosa može proizvoditi hleb, zapošljavati narod i zasluživati priznanja na zemlji i nebu. Ne postoji ekonomija bez etike i ne postoji navodni amoralni hommo economicus. Ne postoji „racionalni“ čovek u prirodnom stanju kako ga zamišljaju teoretičari pro-liberalnog usmerenja koji su čoveka sveli na instinkte individualne sebičnosti. Oni zbog toga ne mogu da razumeju opšte interese svih ljudi, državnu regulaciju konkurencije, socijalni budžet države i solidarnost. Posebne studije o religijskim ekonomskim stavovima sam započeo pre 20 godina, i to sa istraživanjem islamskog shvatanja ekonomije, trgovine, bankarstva, socijalne politike i drugo. Nalaz sam objavio 2009-10. god u knjizi „Muhamed na Isusovom krstu – politička ekonomija islama“.

Aktuelno: Interesantno je i da se kroz medije može naći i vaša konstatacija da “ko ovu knjigu pročita više neće ući u crkvu”. Zbog čega?

Veselinov: To je reklamna parola. Zadužena je za plasman knjige „Moj Bog/Pitajte Popa“. Ona je deo moje nade da bilo ko pročita ovu knjigu, uključujući i patrijarha, neće moći, a da ne posumnja u teološke i političke stavove koje zastupa hrišćanska galaksija, a posebno Srpska pravoslavna crkva (SPC). Moj stav nije da Bog ne postoji – to me ne zanima, već šta religijske ideje o smislu čovekovog života i načina života žele. Napao sam popovsko neznanje, mitomaniju i sadizam hrišćanstva. Moj stav je: ostavite Boga na miru, kažite šta vi popovi hoćete i izađite na izbore.

Aktuelno: U jednom vašem intervju za list Danas kazali ste “mi profesori trujemo samo omladinu, a popovi ceo narod”. U knjizi o imaginarnom popu postavljate brojna pitanja i zaključujete da on uglavnom ništa ne zna. Pa čime se to “truje” današnji narod?

Veselinov: Pop i Crkva truju narod neznanjem i reakcionarnim etičkim vrednostima na osnovu kojih zahtevaju politički program prohujalih vekova. Niko zasigurno ne zna kakva će biti budućnost, ali mnogi znaju iz istorijskog iskustva da je više nego rizično zastupati crkveni program beogradske mržnje među jugoslovenskim narodima i ratnu preraspodelu teritorija umesto saradnje i unapređenja zajedničkih pravila života. Beogradska patrijaršija je paravan srbijanske težnje za dominacijom nad interesima ostalih Srba u jugoslovenskom regionu. Toj politici Crkve se pridružila i brojna srpska imigracija u Srbiji i Vojvodini posle jugoslovenskih ratova koja u revanšizmu nalazi utehu za bivši poraz. Srpska iredenta u Crnoj Gori je deo te degenerisane politike i ne služi oslobođenju navodno potlačenih Srba u Crnoj Gori od svoje države, već ropstvu pod Beogradom. Vođe iredente su postali bogati plaćenici beogradskog budžeta i Crkve i više se ne smeju odvojiti od njih.

Aktuelno: Da li crkva zapravo svojim konstantnim uplitanjem u dnevnopolitičke svrhe gubi svoj duhovni karakter?

Veselinov: Crkva, religija, nemaju duhovnu vrednost bez programa dnevnog, konkretnog života ljudi, jer bi u suprotnom ljude ostavila bez pravila kako da izbegnu zlo i načina kako da dobrim delom zasluže blaženi posmrtni život. Crkva je apsolutna politička ustanova i njen prvi stav, iz razdoblja patristike (stavovi apostola i prvih teologa do gotovo 9.veka – to je bio njihov sledbenik Sv.Sava), bio je da je svaka vlast od Boga data, a pobuna protiv kralja smrtni greh. To daje objašnjenje o popularnosti hrišćanstva kod vizantijsjkih careva i varvarskih vođa Germana, Slovena i Mađara i njihovih naknadnih kraljeva. Sa dobom sumnji u sposobnost patrističkog hrišćanstva da se nosi sa islamskom ideologijom zaštite tržišnog uređenja i slobodnog kretanja, zapadni deo Evrope je tokom krstaških ratova bio prinuđen da pronađe dijalektiku odbrane od islama. Tako je rođena katolička univerzitetska sumnja u hrišćanstvo i rođena sholastika kao crkveni sistem nove odbrane vere – preispitivanjem crkvenih tvrdnji u samoj Crkvi. Ona je slomljena humanizmom Fičina, Mirandole, Montenja, Erazma i rođenjem nove nauke Vika, evropskih novovekovnih humanista, umetnika i prirodnih nauka. Žrtve su bile velike. Nažalost, pravoslavne crkve su i dalje ostale na patrističkom atavizmu i nesposobne su da učestvuju u novom dobu. Odale su se apsolutizaciji varvarskih obreda u liturgiji, koji nemaju nikakvu socijalnu vrednost – poput učlanjivanja besvesnih beba „krštenjem“ od 7 dana u Crkvu, i izjedanja Hristovog mesa i ispijanja njegove krvi .

Aktuelno: U Crnoj Gori se govorilo o uvođenju vjeronauke u škole, ali i o otvaranju vjerskih gimnazija. Da li je Bogosloviji mjesto pri univerzitetima i da li je vjeronauci mjesto u školama?

Veselinov: Popovima nije mesto u državnom obrazovanju. Ali, naravno, Crkva može imati svoj interni sistem obrazovanja koji ne protivreči etičkoj vrednosti demokratske države, etici ljudskih prava i ne opovrgava naučna dostignuća. Većina nobelovaca su religiozni ljudi ali svoju analizu nisu objašnjavali Bogom. Crkva može imati i univerzitet sa programom za moderne profesije čije će diplome država da prizna. Međutim, ono što se ne može dozvoliti, je da u istoj školi, državnoj, postoje paralelno dve škole mišljenja: na modernoj strani, to su prirodne i humanističke nauke koje svoja znanja o prirodi , društvu i religiji stiču empirijskim metodom a dokazivim činjenicama objašnjavaju prirodu i društvo, dok na drugoj, verskoj strani, ide teološko tumačenje prirode i smisla čovekovog života, koje ga odvraća, proklinje, preti mu i kažnjava gubitkom blaženog posmrtnog života ako ne prizna popa za svog jedinog vođu. Ne idu zajedno crkvena dogma i kažnjavanje neistomišljenika vatrom sa dijalektikom nauke i beskrajnom konkurencijom znanja.

Aktuelno: Zakon o slobodi vjeroispovjesti je preko noći pokrenuo lavinu u Crnoj Gori, što i govori koliko Crkva ima snažan uticaj na naš narod. Podjela danas – čini se ne manjka, a pojedini prizori na ulicama podsjećaju na 90-te. Zar je moguće da podjele u suštini nijesmo nikada ni prevazišli?

Veselinov: Vapaji ne pomažu. Nezavisnoj Crnoj Gori su najveći patrioti sami Crnogorci, svi koji u njoj žive, i žele je na programu samostalnog razvoja i međunarodne integracije u okviru kolektivnog napretka i mira. Ne dopada mi se društvo bez podela, razlike među nama u demokratskom diskursu vode zemlju napred, ali crkvena težnja za jedinstvom pod mrtvim, kaluđerskim životom ljudi, je greh do neba.

Aktuelno: Ono što često možemo čuti kada je riječ i putevima zemalja Zapadnog Balkana jeste ulazak u EU. Kako vidite ulogu Zapada danas kada je riječ o Crnoj Gori, ali i o Srbiji. Bavljenje zemljama Zapadnog Balkana nije počelo preko noći, koliko se osjeća ta klima?

Veselinov: Cela Evropa je Zapad. I evropski istok. Svi smo Evropa. Ceo svet je danas Evropa sa stanovišta tržišnog društva, demokratije, sekularizma i humanističke etike. Čak i crkveni ljudi idu miljama napred. Kairski univerzitet Al Azhar i vatikanska Pontifikalna akademija nauka su 2019.godine u Abu Dabiju preko pape Franje i imama Ahmeda al Tajeba u njihovoj zajedničkoj izjavi Svetsko bratstvo – za svetski mir i zajednički život izjednačili vernike i ateiste, a Franja je odbacio dogmu o nepogrešivosti papa koje je ustanovio Pije IX u 19.veku. I 2020. godine je papa Franja sa enciklikom Fratelli tutti pozvao sve ljude sveta na izgradnju zajedničke etike. To ne podrazumeva prvenstvo religije, jer sada smo svi jednaki, ali je ni ne odbacuje, upravo tamo gde je ona preuzela načela humanističkog društva i dostignuća nauka. Kod pravoslavnih nema nažalost mnogo sledbenika ovog ekumenskog poziva. Patrijarh Porfirije i moskovski patrijarh su mu sa sukobom u Ukrajini i podrivanjem nezavisnosti Crne Gore glavni protivnici. Ako postoji zbog toga konzervativni pravoslavni istok, onda smo u tome sami odgovorni.

K.P.