VJERNICI KAO ORUĐE: Zloupotrebe Crkve Srbije

Piše: Tijana Lopičić

Nije ni prvi, niti će biti posljednji put da neka vjerska organizacija, poput Crkve Srbije, instrumentalizuje svoje vjernike u službi sopstvenih, ali i interesa tuđe države. Izloženi narativima koje plasiraju visoki crkveni predstavnici, vjernici okovani strahom od navodne božije kazne bivaju pretvoreni u opasno oruđe.

Kako bi, kao elememet hibridnog rata, sprovodili projekat “srpkog sveta”, pribjegavaju procesu kulturnog genocida – od podučavanja velikosrpske mitomanije iliti izmišljene istorije, preko negiranja crnogorskog identiteta, pa sve do odbacivanja crnogorskog jezika. S obzirom na to da svetosavlje promoviše sintagmu “jedan narod, jedne religije, u jednoj državi”, već na početku dolazi do ozbiljnog konflikta sa crkvenim kanonima, jer za ovakvo nehrišćansko djelovanje je predviđeno anatemisanje. 

Nije iznenađujuće što rukovode i oko sebe okupljaju pravoslavna bratstva poput Tvrdoša i Stupova, čiji mnogobrojni članovi imaju bogatu krivičnu prošlost, uključujući i počinjena ubistva, dok su neki od pripadnika ovakvih bratstava bili naoružani civili u Cetinjskom manastiru, septembra 2021. godine. 

“Vjernici” crkve Srbije

Da ni samo hrišćansko učenje ne razumiju, najbolje pokazuje njihov izraženi animozitet prema drugim vjerama, upućujući razne prijetnje manjinama u Crnoj Gori. S druge strane, često nas zabavljaju i paganskim običajima i performansima, kojima navodno nastoje dokazati svoju uzvišenu duhovnost “nebeskog naroda”. Slikovito to možemo vidjeti na video snimku na kojem se gradonačelnik Podgorice, Saša Mujović, kupa u kadi u obliku krsta povodom Bogojavljenja, očigledno nastojeći da nas zadivi svojom kvaziduhovnošću, jer samo kroz ovakva eksponiranja se dokazuje status velikog “produhovljenog vjernika”.

Ako zanemarimo prethodno spomenute grupacije, koje su uglavnom plaćeničke, postoji i dio vjernika koji su žrtve kulturnog genocida. Zbog slijepog vjerovanja u sve ono što propagiraju osobe koje se kriju iza autoriteta svetosavske mantije, teško je pronaći efikasan model za buđenje kritičkog promišljanja kod vjernika. Prema ustaljenom obrascu, oni prihvataju niz očiglednih neistina kojima im često negiraju čak i sopstveni nacionalni identitet, pretvarajući ih u najekstremnije verzije Srba sa “uzvišenom misijom” spašavanja duša drugih kroz podučavanje i širenje mitomanije.

Poput uvjerenja da samo Srbi slave slavu, iako je ta tradicija prisutna i kod mnogih pravoslavaca drugih nacionalnosti u različitim državama. Takođe imaju zabludu da su mnogi sveci srpski, te da se samo Srbi krste sa tri prsta. Tako da se možete naći u situaciji u kojoj vas ubjeđuju da je, na primjer, Sveti Đorđe, koji je bio rimski vojnik, zapravo bio Srbin.

Saša Mujović – primjer praznovjerja zastupljenog kod žrtve kulturnog genocida

Potom prelaze na negiranje autokefalne Crnogorske pravoslavne crkve, iako je na kraju i sam Amfilohije Radović priznao da je ona bila autokefalna, kako bi novoformiranu Srpsku pravoslavnu crkvu  iz 1922. godine nametnuli kao tradicionalnu za Crnu Goru. 

Naime, polazna tačka im je Sveti Sava, za kojeg često ne znaju da je bio kršten po katoličkom obredu u Duklji. Time negiraju korijene Duklje, koja je bila katolička zemlja, a nestala je okupacijom izbjeglica župana iz Raške – Nemanjića. 

Narativi poput onog koji je iznio Mitropolit Joanikije  “Stefan Nemanja je baš kao i kralj Bodin objedinjavao srpske zemlje Rašku i Zetu, i Petrovići su Crnu Goru vidjeli kao ostatak Nemanjine države i Dušanovog carstva”, služe isključivo u svrhu manipulacije vjernika.

Izgleda da je Joanikijev uzor bio Ilija Garašanin, koji je zamjenom termina “slovenski” za “srpski” stvorio projekat Velike Srbije, te nenaučno prevodi scalvinije kao srpske, a ne slovenske oblasti, iako pojedini istoričari smatraju da su to bile oblasti sa više etničkih grupa. Potom Duklju, kojom je vladao kralj Bodin i koji će kasnije osvojiti i Rašku, naziva Zetom, jer kako bi onda vjernicima objasnili “zakivanje Dukljana za Vezirov most”.

“Izvesno je da je trebalo bolje zaviriti u spis cara Konstantina Porfirogenita pa videti da on Duklju ne navodi među oblastima naseljenim Srbima, a ni u glavi o Dukljanima ne kaže da su oni Srbi, niti da od njih vode poreklo.“

Božidar Ferjančić, “Dolazak Hrvata i Srba na Balkansko poluostrvo (osvrt na nova tumačenja)”, Zbornik Vizantološkog instituta XXXV, Beograd (1996),139.

“U doba velikih meteža u Srbiji, najverovatnije posle smrti župana Vukana (oko 1112), Nemanjin otac Zavida sklonio se u Duklju. Tu se, u Ribnici, (Podgorica, danas Titograd), rodio njegov najmlađi sin Stefan Nemanja, koji je tu i kršten po katoličkom obredu, jer u to doba onde nije bilo pravoslavnih sveštenika.”

Miloš Blagojević, Srbija u doba Nemanjića (Beograd: Bajat,1989), 35.

Navodna mapa Srbije prije starog Rima i Grčke, u službi  širenja velikosrpske mitomanije od strane plaćeničkih stranica, čija objava ima preko 2.200 sviđanjaTakvi vjernici skloniji su prihvatanju mitomanije i apsurdnih tumačenja, kakva zastupaju Jovan Deretić, Jovanka Jolić ili plaćene stranice koje šire velikosprku propagandu, a krajnje i sveštenstvo Crkve Srbije. Zbog neprihvatanja istorijskih činjenica, radove najuglednijih srpskih istoričara poput Sime Ćirkovića, Relje Novakovića i Božidara Ferjančića često smatraju irelevantnim, vjerujući paradoksalno da bolje poznaju materiju jer ipak  “pop im je rekao”.

(nastaviće se)