CRKVA SRBIJE, PARAPOLITIČKA I PARAVOJNA ORGANIZACIJA: Ni priželjkivanje ukrajinskog scenarija za Crnu Goru njima nije nedostižna ideja

Piše: Nebojša Redžić

Gotovo nezapaženo prošla je u Crnoj Gori prije koji dan informacija da je Sveti arhijerejski sinod (Bord direktora SPC) u Beogradu odlučio da, pozivajući se na Ustav SPC i arhijerejsku zakletvu, upozori sve srpske arhiereje da je „nedopustivo bilo kakvo učešće u stranačkim nadmetanjima, davanje javnih izjava u korist ili na štetu pojedinih stranaka ili kandidata u izbornim procesima i van njih, jer tako stvaraju smutnju i razdore u vjernom narodu Božjem i nanose veliku štetu sabornom organizmu Crkve“.

To što je vrh Crkve Srbije saopštio uoči raspisivanja opštih izbora u Srbiji, izgleda da se ne odnosi na eparhije u Crnoj Gori koje, znamo, ne samo da imaju pravo da učestvuju u stranačkim nadmetanjima, nego i da smjenjuju i postavljaju vlast i vode državnu politiku.

Zanimljivo, u strateškim dokumentima države Srbije SPC je prepoznata kao snažan instrument uticaja u zemljama regiona. Već na prvi pogled, jasno je da se radi o koliziji pravnih akata, da između države i crkve u Srbiji ne postoji normativna saglasnost. No, praksa u Crkvi Srbije već odavno pokazuje da je, kada je u pitanju Crna Gora, dozvoljen svaki izuzetak koji ide u pravcu potiranja crnogorske državnosti i nacionalnog identiteta.

Naravno, ne treba biti naivan pa pomisliti da se nova sinodska pravila poštuju makar u Srbiji, jer nema naznaka da bi episkopi i arhijereji koji ih krše, mogli zbog toga biti sankcionisani. Pogotovo ne oni koji podržavaju aktuelnu vlast. Recimo, episkop Sergij ima pravo da izgovori kako je “Vučić Bog” i da kritikuje opozicione lidere, ali zato bi kaznu mogao da očekuje episkop njemačko-diseldorfski Grigorije koji neskriveno podržava srpsku opoziciju.

Zagovornici nove političke korektnosti u vrhu SPC previđaju da od povratka u javni život u postkomunističkom periodu, prije više od tri decenije, Crkva nije ćutala i da su njeni arhijereji, doduše na različitim stranama, bili umiješani u mnoge važne događaje. Duhovni otac sadašnjeg patrijarha, vladika bački Irinej bio je blizak sa svim vlastima u Srbiji od devedesetih godina 20. vijeka naovamo, uključujući i aktuelnu naprednjačku.

Takvih primjera je kroz istoriju bezbroj. Zaključno sa angažmanom Crkve Srbije u Crnoj Gori uoči i nakon parlamentarnih izbora 2020. godine.

Paternalizam Crkve Srbije u Crnoj Gori

Pokušaj Crkve da reterira i distancira se od političkih prilika u Crnoj Gori, nije izdržao probu vremena. Počnu dobro, ali ne mogu da ispišu ni cio pasus, a da to opet ne bude pokušaj otvorenog miješanja u politiku. Ili, preciznije, bavljenja politikom. Recimo, to izgleda ovako:

Mitropolija SPC u Crnoj Gori saopštila da “ne učestvuje, ni sada ni ubuduće, u međustranačkim kalkulacijama i političkim nagodbama”. Ipak naglašeno je i da “ne treba očekivati od Mitropolije da će ona dati podršku formiranju bilo koje vlade koja bi “posredno ili neposredno, vratila na vlast bivši režim”.

Od kada je ispostava Crkve Srbije u Crnoj Gori dodala gas i odlučila da stane na čelo građana opterećenih raznim nezadovoljstvima kako bi ih usmjerili u pravcu “odbrane svetinja”, prisustvujemo promjeni karaktera društva iz građanskog u teokratsko. Paternalizam Crkve toliko je duboko ušao u tkivo donedavne vladajuće većine, da oni ni nakon pada apostolske Vlade nijesu smogli snage da se otrgnu iz njenog zagrljaja. Tako Demokrate, iako nepozvani, zakazuju i organizuju proteste ispred Hrama u Podgorici, a Dritan Abazović odlazi u Beograd kod Porfirija Perića po neki blagoslov, iako u njegovom maternjem jeziku taj pojam ne postoji.

Miješanje Crkve Srbije u političke procese u Crnoj Gori ne samo da je realnost, nego je i osnovna pokretačka snaga Srpskog sveta, koji bez okrilja crkve, ne bi bio u stanju da organizuje ni skup brojnosti zbora stanara prosječne zgrade. Joanikijeva družina djeluje van sistema Crne Gore, ima eksteritorijalni status poput strane ambasade, crnogorska policija (nezavisno od toga hoće li ili ne biti potpisan temeljni ugovor) ne smije ući u uzurpirane crkvene objekte, niko ne zna koliko se u njima skriva kriminalaca, diluje li se droga ili oružje…pa takva organizacija crkveno – mafijaškog karaktera svakako predstavlja respektabilnu snagu koja ima moć da ugrozi temelje države. To čini još od 1920. godine kada je autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva ukinuta dekretom regenta Aleksandra.

Čak i kada deklarativno pokuša da se distancira od svjetovnih stvari, Crkva Srbije pošalje na političke skupove svoje organizacije kao što su “Miholjski zbor”, “Zavjetnici Tvrdoš Nikšić” i bratstvo “Stupovi”. Samo politički slijepci ne znaju da ih je tamo poslao Joanikije.

“Borba za slobodu vjere još nije završena i SPC u Crnoj Gori decenijama trpi gnusne klevete i nepravde od strane bivšeg režima čiji politički predstavnici i poslije poraza na izborima 30. avgusta 2020. godine, šire mržnju i netrpeljivost protiv naše Crkve”, poručuju iz Crkve Srbije.

U prevodu, Crna Gora još postoji, dajte da učinimo dodatni napor da je više ne bude!

Vječito ugroženi Rusi i Srbi

“Ugroženost” srpskog (ruskog) naroda kao preduslov za angažman u miru, a po potrebi i u oružanim sukobima, proizvod je iste srpsko – ruske matrice. Nije poznato ko je od koga prepisao, i jesu li polazište za svoje bivše i buduće agresije usaglašavali na nekom simpozijumu, ali Rusi i Srbi djeluju sinhronizovano, poput kakvog trubačkog orkestra u Guči. Više ne samo sa poljane, nego i sa po kojeg zvaničnog mjesta.

Recimo, kada se na čelu jedne tako važne institucije kakva je Univerzitet Crne Gore nađe osoba koja je direktni izdanak Crkve, osnivač NVO “Ne damo Crnu Goru (svetinje)”, opskurna ličnost koja svoj politički i ljudski profil svakodnevno iskazuje kroz portal IN4S čiji je vlasnik, onda ni priželjkivanje ukrajinskog scenarija za Crnu Goru nije nedostižna ideja.

“SPC je najznačajniji proruski organizam koji Rusija u Crnoj Gori još nije dovoljno iskoristila”, izjavio je svojevremeno rektor Božović. On je to pomenuo u kontekstu potrebe da se “usaglašeno i strateški dobro osmisli aktivnost na planu razvoja srpskih i ruskih kulturnih institucija u Crnoj Gori” jer je to, po njemu, “apsolutni garant da će se ona vratiti svom originalnom, istorijskom duhovnom toku”.

Ako se ruski uticaj preko svog “organizma” u Crnoj Gori upotrijebi onako kako zamišljaju domaći akteri srpskog sveta – eto ukrajinskog scenarija i kod nas. Retorika je ionako ista: negiraju ti postojanje države, nacije, crkve, jezika, a onda napadnu “da bi se odbranili”, “samo štite svoj narod od istrebljenja”… Konstrukcije koje, kao da je novom Adolfu 21. vijeka pisao lično Svetozar Marović.

Za tri decenije postojanja bivšeg režima, nije učinjeno gotovo ništa da se stane na put malignom uticaju Crkve Srbije u Crnoj Gori na svijest običnog građanina. Naprotiv, kada je DPS došao na vlast, SPC je igrala minornu ulogu u političkim procesima, da bi sa dolaskom Amfilohija Radovića u uzurpirani Cetinjski manastir, uloga Crkve rasla do one snage koja je sposobna da zavlada državom.

Ne učini li buduća manjinska vlada odlučan korak da razdvoji crkvu od države i pokaže popovima gdje im je mjesto, Crkva Srbije ostaće asimilatorski mehanizam za posrbljavanje Crnogoraca i oduzimanje njihovog istorijskog pamćenja. Kada je izmjena svijesti primitivne i violentne litijaške svijesti u pitanju, to će biti dug i bolan proces.

Baš zato, nijesam optimista da će Dritan Abazović ubuduće u Beograd ići da popije kafu, a ne na ispovijest Prletu Periću.